Το πρόβλημα της Ευρώπης με το Κράτος Νταντά

 Απαγορεύσεις και Φόροι δεν Κάνουν τους Ανθρώπους Υγιείς

 Οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο επιμένουν να λένε στους ενήλικες πώς πρέπει να συμπεριφέρονται. Η ελευθερία να κάνεις τις δικές σου επιλογές τρόπου ζωής διαβρώνεται συνεχώς, με νέες απαγορεύσεις και φόρους να εφαρμόζονται σε κάθε γωνία, συνήθως στο όνομα της «προστασίας της δημόσιας υγείας».

Την περασμένη Πέμπτη, το Ινστιτούτο Οικονομικών Υποθέσεων δημοσίευσε τον διετή Δείκτη Κράτους-Νταντάς, μια κατάταξη 29 ευρωπαϊκών χωρών με βάση την αυστηρότητα των κανονισμών για τον τρόπο ζωής. Στην κορυφή της λίστας βρέθηκε η Τουρκία, με τους αυστηρούς νόμους κατά του αλκοόλ και την πλήρη απαγόρευση των ηλεκτρονικών τσιγάρων, του snus και του θερμαινόμενου καπνού. Ακολουθεί στενά η Λιθουανία, με απαγόρευση στις γεύσεις των ατμιστικών, εξαιρετικά υψηλούς φόρους στον θερμαινόμενο καπνό (222 ευρώ/κιλό) και τον υψηλότερο φόρο στο αλκοόλ στην ΕΕ, προσαρμοσμένο για την αγοραστική δύναμη.

Η Γερμανία, το Λουξεμβούργο και αρκετές χώρες της Νότιας Ευρώπης παραμένουν στο πιο φιλελεύθερο άκρο του Δείκτη Κράτους-Νταντάς. Η Γερμανία δεν έχει φόρο στη ζάχαρη, δεν έχει απλή συσκευασία, δεν έχει περιορισμούς στις γεύσεις των ηλεκτρονικών τσιγάρων και δεν έχει απαγορεύσεις προβολής στα καταστήματα λιανικής. Προσαρμοσμένο για το εισόδημα, το Λουξεμβούργο έχει τους χαμηλότερους φόρους σε αλκοόλ και τσιγάρα από οποιαδήποτε από τις 29 χώρες του δείκτη. Δεν έχει δασμούς στο κρασί, δεν έχει φόρο στη ζάχαρη και οι σακουλίτσες νικοτίνης είναι νόμιμες για χρήση.

Παρόλα αυτά, κάθε χώρα στον δείκτη έχει χειροτερέψει· απλώς οι χώρες στο κάτω μέρος του δείκτη έχουν χειροτερέψει με πιο αργό ρυθμό από τις χώρες στην κορυφή. Τα τελευταία δύο χρόνια, η Γερμανία επέβαλε περιορισμούς στη διαφήμιση ασφαλέστερων προϊόντων νικοτίνης, και το Λουξεμβούργο εισήγαγε φόρο στα ατμιστικά.

Όλες οι χώρες στην Ευρώπη παρεμβαίνουν όλο και περισσότερο στη ζωή των ανθρώπων. Οι περισσότερες μέθοδοι του κράτους-νταντάς εφαρμόζονται με σκοπό τη βελτίωση της δημόσιας υγείας. Αλλά λειτουργούν πραγματικά; Οι πιο αυστηροί κανονισμοί για τον τρόπο ζωής βελτιώνουν πράγματι τη δημόσια υγεία;

Σύμφωνα με τα δεδομένα, όχι.

Υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία ότι οι χώρες με πιο πατερναλιστικές πολιτικές απολαμβάνουν καλύτερη υγεία ή μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής. Όπως δείχνει το Σχήμα 1, δεν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ των βαθμολογιών του Δείκτη Κράτους-Νταντάς και του προσδόκιμου ζωής.

Ακόμη και αν εμβαθύνουμε σε συγκεκριμένους κανονισμούς του τρόπου ζωής, δεν υπάρχει καμία συσχέτιση.

Δεν υπάρχει καμία συσχέτιση μεταξύ των βαθμολογιών για τον έλεγχο του καπνού και των χαμηλότερων ποσοστών καπνίσματος (Σχήμα 2).

Δεν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ των βαθμολογιών ελέγχου του αλκοόλ και των χαμηλότερων ποσοστών κατανάλωσης αλκοόλ (Σχήμα 3).

Οι κανονισμοί για τον τρόπο ζωής όχι μόνο δεν επιτυγχάνουν τον διακηρυγμένο στόχο τους, δηλαδή τη βελτίωση της δημόσιας υγείας, αλλά στην πραγματικότητα προκαλούν μεγάλη ζημιά. Οι «φόροι των αμαρτιών», οι οποίοι αποσκοπούν στο να καταστήσουν ακριβότερες ορισμένες συνήθειες, αυξάνουν το κόστος ζωής και πλήττουν περισσότερο τους φτωχούς. Οι υψηλότερες τιμές στη νόμιμη αγορά απλώς τροφοδοτούν τη μαύρη αγορά, ενθαρρύνοντας την εγκληματική συμπεριφορά. Το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα. Το Ηνωμένο Βασίλειο βρίσκεται στην κορυφή του δείκτη Nanny State Index για τις παρεμβάσεις στον καπνό, με απλές συσκευασίες, απαγορεύσεις γεύσεων και εξαιρετικά υψηλούς φόρους καπνού. Κατά συνέπεια, υπάρχει μια τεράστια παράνομη αγορά. Μεταξύ 2022 και 2024, οι νόμιμες πωλήσεις τσιγάρων και καπνού για στριφτά τσιγάρα μειώθηκαν κατά 41%. Ο αριθμός των καπνιστών δεν είχε αλλάξει σχεδόν καθόλου. Δεν υπάρχει κυριολεκτικά καμία συζήτηση: υπάρχει μια τεράστια μαύρη αγορά. Η προσπάθεια της κυβέρνησης να «προστατεύσει τη δημόσια υγεία» είχε ως αποτέλεσμα να παραδώσει την αγορά καπνού στους οργανωμένους εγκληματίες.

Τι συσχετίζεται με την καλύτερη δημόσια υγεία; Η οικονομική ανάπτυξη!

Το διάγραμμα 4 δείχνει τη σχέση μεταξύ του προσδόκιμου ζωής και της οικονομικής ευημερίας, όπως μετράται με βάση το μέσο εισόδημα. Τα δεδομένα αυτά υποδηλώνουν ότι η επιδίωξη της οικονομικής ανάπτυξης θα αποφέρει πολύ μεγαλύτερα οφέλη για τη δημόσια υγεία από τις πατερναλιστικές και καταναγκαστικές προσπάθειες ελέγχου της προσωπικής συμπεριφοράς με απαγορεύσεις και φόρους.

Εάν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θέλουν να βελτιώσουν τη δημόσια υγεία, δεν θα πρέπει να περιορίζουν την ελευθερία, αλλά να ακολουθούν τα στοιχεία και να επιδιώκουν πολιτικές που ευνοούν την οικονομική ανάπτυξη.