Πώς μια μικροσκοπική μειοψηφία μπορεί να οδηγήσει τον κόσμο προς την ελευθερία

Άρθρο του Dan Sanchez για το  Foundation for Economic Education

 Όσοι υποστηρίζουν την ελευθερία μπορεί να μπουν στον πειρασμό να απελπιστούν. Φαίνεται ότι είμαστε απελπιστικά λιγότεροι. Οι μάζες δεν εκτιμούν την ελευθερία, οπότε υποστηρίζουν ή συναινούν σε κυβερνήτες που είναι αποφασισμένοι να την καταργήσουν.

Για να απελευθερωθούμε από αυτούς τους τυράννους, πρέπει να στρέψουμε τους ανθρώπους προς την ελευθερία. Αλλά οι μάζες φαίνονται πολύ μακριά γι' αυτό: πολύ οικονομικά αδαείς, πολύ ηθικά μη προσδεδεμένες, πολύ εξαπατημένες από την κυβερνητική προπαγάνδα. Η προοπτική να καταφέρουμε να κάνουμε έναν τόσο αδαή και παραπλανημένο πληθυσμό να κατανοήσει και να αγκαλιάσει την ελευθεριακή πολιτική φιλοσοφία και τα οικονομικά της ελεύθερης αγοράς μοιάζει με μεγάλη αποστολή - ακόμη και αδύνατη.

Τα καλά νέα είναι ότι δεν χρειάζεται να κάνουμε τις μάζες να κατανοήσουν τη φιλοσοφία της ελευθερίας για να την αγκαλιάσουν.

Όπως έγραψε ο Leonard E. Read στο βιβλίο του Elements of Libertarian Leadership, "Μια μελέτη σημαντικών πολιτικών κινημάτων ή τεράστιων κοινωνικών αλλαγών θα αποκαλύψει ότι κάθε ένα από αυτά -καλό ή κακό- καθοδηγήθηκε από μια απειροελάχιστη μειοψηφία. Ποτέ καμία από αυτές τις αλλαγές δεν συνοδεύτηκε από μαζική κατανόηση, ούτε θα έπρεπε ποτέ να αναμένεται κάτι τέτοιο".

Τώρα ο Read δεν παραγνωρίζει τη σημασία της κατανόησης και τη δύναμη των ιδεών. Ακριβώς το αντίθετο: Ο Read ίδρυσε το Foundation for Economic Education επειδή πίστευε ότι οι προοπτικές της ελευθερίας εξαρτώνται από την επιτυχία των ιδεών της ελευθερίας. Πράγματι, όλα τα επιτυχημένα κινήματα ελευθερίας του παρελθόντος προέκυψαν μετά την πρόοδο των ιδεών της ελευθερίας.

Η Αμερικανική Επανάσταση του 18ου αιώνα, για παράδειγμα, καθοδηγήθηκε από μια "απειροελάχιστη μειοψηφία" ατόμων όπως οι Αμερικανοί ιδρυτές, οι οποίοι ήταν ένθερμοι μελετητές του John Locke και άλλων φιλοσόφων της ελευθερίας.

Οι φιλελεύθερες οικονομικές μεταρρυθμίσεις του 19ου αιώνα που οδήγησαν στη Βιομηχανική Επανάσταση καθοδηγήθηκαν από μια "απειροελάχιστη μειοψηφία" ατόμων όπως ο Richard Cobden και ο John Bright που ήταν θιασώτες του Adam Smith και άλλων οικονομολόγων της ελεύθερης αγοράς.

Ωστόσο, ο μέσος Αμερικανός του 18ου αιώνα δεν μελετούσε τη Δεύτερη Πραγματεία της Κυβέρνησης του Locke ούτε κατανοούσε τη φιλοσοφία του φυσικού δικαίου. Και όμως, υπό τη διανοητική και ηθική καθοδήγηση εκείνων που το έκαναν, υπερασπίστηκε τα δικαιώματά του και αντιτάχθηκε στην τυραννία, ούτως ή άλλως.

Ομοίως, ο συνηθισμένος Βρετανός του 19ου αιώνα δεν μελέτησε το Wealth of Nations του Smith ούτε κατανόησε το Invisible Hand. Και όμως, υπό τη διανοητική και ηθική καθοδήγηση εκείνων που το έκαναν, υποστήριξε το ελεύθερο εμπόριο και αντιτάχθηκε στις μερκαντιλιστικές πολιτικές, ούτως ή άλλως.

Το ίδιο ισχύει και για τις μεγάλες κινήσεις μακριά από την ελευθερία. Ο τυπικός Ρώσος του εικοστού αιώνα δεν είχε διαβάσει το Das Kapital του Μαρξ ούτε είχε κατανοήσει την εργασιακή θεωρία της αξίας του. Και όμως, υπό την πνευματική και ηθική καθοδήγηση εκείνων που το έκαναν, υποστήριξε τον ταξικό πόλεμο και αντιτάχθηκε στον καπιταλισμό ούτως ή άλλως.

Όπως λέει μια διάσημη ρήση (που συνήθως αποδίδεται λανθασμένα στον Samuel Adams), "Δεν χρειάζεται μια πλειοψηφία για να επικρατήσει, αλλά μάλλον μια οργισμένη, ακούραστη μειοψηφία που θέλει να βάλει φωτιές στα μυαλά των ανθρώπων".

Και όπως έχει αναφερθεί (επίσης αμφίβολα) από τη Margaret Mead: "Ποτέ μην αμφιβάλλετε ότι μια μικρή ομάδα σκεπτόμενων, αφοσιωμένων πολιτών μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Πράγματι, είναι το μόνο πράγμα που έχει αλλάξει ποτέ".

Στα σεμινάρια του FEE, ο Read απεικόνιζε αυτή τη δυναμική σχεδιάζοντας μια "κανονική καμπύλη" στον πίνακα. Το ένα άκρο της καμπύλης αντιπροσώπευε την "απειροελάχιστη μειοψηφία" του πληθυσμού που υποστηρίζει ενεργά την ελευθερία και αντιτίθεται στην τυραννία. Το άλλο άκρο αντιπροσώπευε μια άλλη "απειροελάχιστη μειονότητα": εκείνους που αντιτίθενται ενεργά στην ελευθερία και υποστηρίζουν τη μεγάλη κυβέρνηση.

Ο μεγάλος όγκος της καμπύλης στη μέση αντιπροσώπευε "τα πολλά εκατομμύρια, περισσότερο ή λιγότερο αδιάφορους, που δεν ενδιαφέρονται να κατανοήσουν τη φύση της κοινωνίας και των πολιτικών θεσμών της, όπως οι περισσότεροι άνθρωποι δεν ενδιαφέρονται να κατανοήσουν τη σύνθεση μιας συμφωνίας- οι οποίοι, στην καλύτερη περίπτωση, μπορούν να γίνουν μόνο "ακροατές" ή οπαδοί του ενός ή του άλλου στρατοπέδου".

Δεν είναι τόσο ότι οι μάζες είναι ανίκανες να γίνουν θεωρητικοί της μουσικής ή πολιτικοί φιλόσοφοι (αν και η ικανότητα είναι ένας παράγοντας). Είναι περισσότερο θέμα του χρόνου που απαιτείται για την εκμάθηση τέτοιων εξειδικευμένων ασχολιών. Εξάλλου, δεν μπορούμε όλοι να ειδικευτούμε στην πολιτική φιλοσοφία.

Τα καλά νέα είναι ότι δεν χρειάζεται να το κάνουμε όλοι. Η μοίρα της ελευθερίας, εξήγησε ο Read, εξαρτάται από το ποια από τις δύο απειροελάχιστες μειοψηφίες θα κερδίσει την καρδιά και το μυαλό της πλειοψηφίας. Αλλά αυτό δεν είναι θέμα μετατροπής των μαζών σε φιλοσόφους και οικονομολόγους. Είναι θέμα του ποια ομάδα διαμορφωτών της κοινής γνώμης κερδίζει την εκτίμηση και την εμπιστοσύνη του λαού και έτσι αποκτά επιρροή.

"Εδώ, λοιπόν", έγραψε ο Read, "είναι το βασικό ερώτημα: Τι συνιστά μια γνώμη με επιρροή; Στο πλαίσιο της ηθικής, κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής φιλοσοφίας, η γνώμη με επιρροή απορρέει ή στηρίζεται σε (1) βάθος κατανόησης, (2) δύναμη πεποίθησης και (3) δύναμη ελκυστικής έκθεσης. Αυτά είναι τα συστατικά της αυτοτέλειας ως προς ένα σύνολο ιδεών. Τα άτομα που βελτιώνουν έτσι την κατανόηση, την αφοσίωση και την έκθεσή τους είναι οι ηγέτες των ανθρώπων- οι υπόλοιποι είμαστε οπαδοί, συμπεριλαμβανομένων των πρωτοπόρων πολιτικών προσωπικοτήτων".

Η ελευθερία προωθείται όταν οι ελευθεριακοί εκδηλώνουν αυτές τις αρετές. Όταν τις βλέπουν άλλοι ελευθεριακοί, αυτό αναδεικνύει τον καλύτερο εαυτό τους, οδηγώντας τους να αφήσουν το "φως τους να λάμψει μπροστά στους ανθρώπους". Όταν τις βλέπουν οι μη ελευθεριακοί με λανθάνουσα κλίση στην κατανόηση της ελευθερίας, αυτό ενεργοποιεί τις δυνατότητές τους, τους γνέφει προς την πλευρά του φωτός και μπορεί να τους μετατρέψει και αυτούς σε ηγέτες της ελευθερίας. Και όταν τα βλέπουν τα πλήθη που απλώς δεν ενδιαφέρονται τόσο πολύ για τις εις βάθος κοινωνικές σπουδές, αυτό προκαλεί τον καλά κερδισμένο θαυμασμό και την εμπιστοσύνη.

Διαβάστε από την ανάλυση αυτή ένα χάπι που μπορεί να είναι δύσκολο να καταπιούν οι λιμπερταριανοί. Αν οι μάζες απορρίπτουν την ελευθερία και αποδέχονται την τυραννία, αυτό σημαίνει ότι οι αντι-ελευθεριακοί στοχαστές υπερτερούν των φιλο-ελευθεριακών στοχαστών στην επίτευξη και εκδήλωση των παραπάνω ιδιοτήτων. Αυτό σημαίνει ότι οι κληρονόμοι της μεγάλης παράδοσης της ελευθερίας "αποτυγχάνουν να κάνουν την εργασία τους", όπως το έθεσε ο Read: αποτυγχάνουν να κάνουν την αυτοδουλειά που είναι απαραίτητη για να "βελτιώσουν την κατανόηση, την αφοσίωση και την παρουσίασή τους". Ως αποτέλεσμα, "δεν εκδηλώνουν τις ιδιότητες έλξης και ηγεσίας για τις οποίες είναι ικανοί" και οι οποίες είναι απαραίτητες για να οδηγήσουν τον λαό προς την ελευθερία.

Όπως ο Read κατέληξε:

"...η επίλυση των προβλημάτων που σχετίζονται με μια ελεύθερη κοινωνία εξαρτάται από την ανάδειξη μιας συνειδητοποιημένης ηγεσίας αφοσιωμένης στην ελευθερία.

Εν ολίγοις, αυτό είναι ένα πρόβλημα ηγεσίας, όχι ένα πρόβλημα μαζικής μεταρρύθμισης".

Και, όπως ανέπτυξε, η λύση σε αυτό το πρόβλημα ηγεσίας είναι η αυτοβελτίωση: η μεταρρύθμιση, όχι των μαζών, αλλά του εαυτού μας.

Αν εμείς που πρεσβεύουμε την ελευθερία αφιερώσουμε τον εαυτό μας στην αυτοβελτίωση, θα γίνουμε ηγέτες των κοινοτήτων μας -και τελικά της κοινωνίας στο σύνολό της- ως φυσικό υποπροϊόν. Εμπνεόμενοι από το γνήσιο παράδειγμά μας, τα άτομα που απαρτίζουν την κοινωνία θα μεταρρυθμιστούν και θα στραφούν προς την ελευθερία: ακόμη και εκείνοι που δεν κατανοούν πλήρως την υποκείμενη λογική της.

Εκείνοι που κατανοούν βαθιά τη φιλοσοφία της ελευθερίας - το "υπόλοιπο", όπως τους αποκαλούσε ο Read, ακολουθώντας τον φίλο και επιρροή του Albert Jay Nock - θα είναι πάντα "λιγότεροι". Αλλά αυτό δεν αποτελεί δικαιολογία για απελπισία.

Για να παραφράσω τον Mead αναμεμειγμένο με τον Read, μην αμφιβάλλετε ποτέ ότι μια απειροελάχιστη μειοψηφία ατόμων αφοσιωμένων στην αυτοβελτίωση μπορεί να βελτιώσει τον κόσμο.

Πράγματι, είναι το μόνο πράγμα που υπήρξε ποτέ.