Οι παγκόσμιες αυξήσεις επιτοκίων χτυπούν τον τοίχο της ωρίμανσης του χρέους

 Περισσότερες από ενενήντα κεντρικές τράπεζες παγκοσμίως αυξάνουν τα επιτόκια. Το Bloomberg προβλέπει ότι μέχρι τα μέσα του 2023, το παγκόσμιο επιτόκιο πολιτικής, το οποίο υπολογίζεται ως ο μέσος όρος των επιτοκίων αναφοράς των μεγάλων κεντρικών τραπεζών σταθμισμένο με βάση το ΑΕΠ, θα φθάσει το 5,5%. Το επόμενο έτος, το ομοσπονδιακό επιτόκιο αναμένεται να φθάσει το 5,15%.

Η αύξηση των επιτοκίων είναι ένα αναγκαίο αλλά ανεπαρκές μέτρο για την καταπολέμηση του πληθωρισμού. Για να μειωθεί ο πληθωρισμός στο 2%, οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να μειώσουν σημαντικά τους ισολογισμούς τους, κάτι που δεν έχει συμβεί ακόμη σε τοπικό νόμισμα, και οι κυβερνήσεις πρέπει να μειώσουν τις δαπάνες, κάτι που είναι εξαιρετικά απίθανο.

Το πιο δύσκολο εμπόδιο είναι επίσης η συσσώρευση χρέους.

Οι λεγόμενες "επεκτατικές πολιτικές" δεν αποτέλεσαν μέσο για τη μείωση του χρέους, αλλά μάλλον για την αύξησή του. Το δεύτερο τρίμηνο του 2022, σύμφωνα με το Institute of International Finance (IIF), ο παγκόσμιος δείκτης χρέους προς το ΑΕΠ θα προσεγγίσει το 350% του ΑΕΠ. Το IIF προβλέπει ότι ο παγκόσμιος δείκτης χρέους προς ΑΕΠ θα φθάσει το 352% μέχρι το τέλος του 2022.

Οι παγκόσμιες εκδόσεις χρέους υψηλής απόδοσης έχουν επιβραδυνθεί αλλά παραμένουν αυξημένες. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, οι συνολικές εκδόσεις ευρωπαϊκών και αμερικανικών ομολόγων υψηλής απόδοσης έφθασαν στο ύψος ρεκόρ των 1,6 τρισεκατομμυρίων δολαρίων το 2021, καθώς επιχειρήσεις και επενδυτές επωφελήθηκαν από τα ακόμη χαμηλά επιτόκια και την υψηλή ρευστότητα. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, οι εκδόσεις ομολόγων υψηλής απόδοσης στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη θα φθάσουν τα 700 δισ. δολάρια το 2022, παρόμοια με τα επίπεδα του 2008. Όλο το επικίνδυνο χρέος που συσσωρεύτηκε τα τελευταία χρόνια θα πρέπει να αναχρηματοδοτηθεί μεταξύ 2023 και 2025, απαιτώντας την αναχρηματοδότηση πάνω από 10 τρισ. δολάρια του πιο επικίνδυνου χρέους με πολύ υψηλότερα επιτόκια και με λιγότερη ρευστότητα.

Η Moody's εκτιμά ότι οι ληξιπρόθεσμες οφειλές των επιχειρήσεων των Ηνωμένων Πολιτειών θα ανέλθουν σε 785 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023 και σε 800 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024. Αυτό αυξάνει τις ληξιπρόθεσμες οφειλές της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ανεξόφλητο χρέος ύψους 31 τρισεκατομμυρίων δολαρίων με μέση διάρκεια πέντε ετών, με αποτέλεσμα ανάγκες αναχρηματοδότησης ύψους 5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους 2023 και δημοσιονομικό έλλειμμα ύψους 2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Γνωρίζοντας ότι το ομοσπονδιακό χρέος των Ηνωμένων Πολιτειών θα αναχρηματοδοτηθεί, αυξάνεται ο κίνδυνος συνωστισμού και πίεσης ρευστότητας στην αγορά χρέους.

Σύμφωνα με τον Economist, ο σωρευτικός λογαριασμός τόκων για τις Ηνωμένες Πολιτείες μεταξύ 2023 και 2027 θα πρέπει να είναι μικρότερος από το 3% του ΑΕΠ, γεγονός που φαίνεται διαχειρίσιμο. Ωστόσο, ως αποτέλεσμα της τρέχουσας πορείας των αυξήσεων των επιτοκίων, ο αριθμός αυτός έχει αυξηθεί, γεγονός που επιδεινώνει ένα ήδη μη βιώσιμο δημοσιονομικό πρόβλημα.

Αν νομίζετε ότι το πρόβλημα στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι σημαντικό, η κατάσταση στην ευρωζώνη είναι ακόμη χειρότερη. Οι κυβερνήσεις στην ευρωζώνη έχουν συνηθίσει σε αρνητικά ονομαστικά και πραγματικά επιτόκια. Η πλειονότητα των μεγάλων ευρωπαϊκών οικονομιών έχουν εκδώσει χρέος με αρνητική απόδοση τα τελευταία τρία χρόνια και τώρα πρέπει να αναχρηματοδοτηθούν με σημαντικά υψηλότερα επιτόκια. Η Γαλλία και η Ιταλία έχουν μεγαλύτερες μέσες λήξεις χρέους από τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά το χρέος τους και τα αυξανόμενα διαρθρωτικά ελλείμματα είναι επίσης μεγαλύτερα. Η Morgan Stanley εκτιμά ότι, κατά τα επόμενα δύο χρόνια, οι μεγάλες οικονομίες της ευρωζώνης θα χρειαστούν αναχρηματοδότηση συνολικού ύψους 3 τρισ. δολαρίων.

Αν και με υψηλότερα επιτόκια, οι κυβερνήσεις θα αναχρηματοδοτήσουν το χρέος τους. Τι θα γίνει με τις επιχειρήσεις και τις οικογένειες; Αν στο κενό ρευστότητας προστεθεί και η ποσοτική σύσφιξη, είναι πιθανό να ακολουθήσει πιστωτική κρίση. Ωστόσο, το ζήτημα δεν είναι οι αυξήσεις των επιτοκίων αλλά ο εφησυχασμός της υπερβολικής σΤο να εξηγήσεις στους πολίτες ότι τα αρνητικά πραγματικά επιτόκια είναι μια ανωμαλία που δεν θα έπρεπε ποτέ να έχει εφαρμοστεί είναι δύσκολο. Οι οικογένειες μπορεί να ανησυχούν για το ενδεχόμενο μιας υψηλότερης πληρωμής υποθήκης, αλλά αγνοούν το γεγονός ότι οι τιμές των κατοικιών έχουν εκτοξευθεί στα ύψη λόγω της συσσώρευσης κινδύνου που προκλήθηκε από τα υπερβολικά χαμηλά επιτόκια.

Το μέγεθος της νομισματικής παραφροσύνης από το 2008 και μετά είναι τεράστιο, αλλά η πλημμυρίδα του 2020 ήταν άνευ προηγουμένου. Μεταξύ 2009 και 2018, μας ενημέρωσαν επανειλημμένα ότι δεν υπάρχει πληθωρισμός, παρά τον τεράστιο πληθωρισμό των περιουσιακών στοιχείων και την αδικαιολόγητη άνοδο των αποτιμήσεων του χρηματοπιστωτικού τομέα. Πρόκειται για πληθωρισμό, για μαζικό πληθωρισμό. Δεν επρόκειτο μόνο για υπερτίμηση των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων, αλλά και για αύξηση των τιμών αναντικατάστατων αγαθών και υπηρεσιών. Ο δείκτης τροφίμων του FAO έφτασε σε επίπεδα ρεκόρ το 2018, όπως και οι δείκτες στέγασης, υγείας, εκπαίδευσης και ασφάλισης. Ωστόσο, όσοι υποστήριζαν ότι η ανεξέλεγκτη εκτύπωση χρήματος δεν προκαλεί πληθωρισμό, συνέχισαν να πιστεύουν ότι τίποτα δεν συμβαίνει μέχρι το 2020, όταν παραβίασαν κάθε κανόνα.

Το 2020-21, η ετήσια αύξηση της προσφοράς χρήματος (Μ2) στις ΗΠΑ ήταν 27%, περισσότερο από 2,5 φορές υψηλότερη από την κορύφωση της ποσοτικής χαλάρωσης του 2009 και το υψηλότερο επίπεδο από το 1960. Τα ομόλογα με αρνητική απόδοση, μια οικονομική ανωμαλία που θα έπρεπε να είχε σημάνει συναγερμό ως παράδειγμα φούσκας χειρότερης από τη φούσκα των "subprime", ανέρχονταν σε πάνω από 12 τρισεκατομμύρια δολάρια. Αλλά ο κρατισμός ήταν ευχαριστημένος επειδή τα κρατικά ομόλογα γνώρισαν μια φούσκα. Ο κρατισμός πάντα προειδοποιεί για τις φούσκες σε οτιδήποτε άλλο εκτός από αυτό που προκαλεί την επέκταση του μεγέθους της κυβέρνησης.

Στην ευρωζώνη, η αύξηση της προσφοράς χρήματος ήταν η μεγαλύτερη στην ιστορία της, σχεδόν τριπλάσια από το ανώτατο όριο της εποχής Ντράγκι. Σήμερα, ο ετήσιος ρυθμός είναι μεγαλύτερος από 6%, παραμένοντας πάνω από το "μπαζούκα" του Ντράγκι. Όλη αυτή η άνευ προηγουμένου νομισματική υπερβολή κατά τη διάρκεια ενός οικονομικού λουκέτου χρησιμοποιήθηκε για την τόνωση των δημόσιων δαπανών, οι οποίες συνεχίστηκαν και μετά την επαναλειτουργία της οικονομίας... Και ο πληθωρισμός εκτοξεύτηκε στα ύψη. Ωστόσο, σύμφωνα με τη Λαγκάρντ, ο πληθωρισμός εμφανίστηκε "από το πουθενά".

Όχι, ο πληθωρισμός δεν προκαλείται από τα εμπορεύματα, τον πόλεμο ή τις "διαταραχές στην αλυσίδα εφοδιασμού". Οι πόλεμοι είναι αποπληθωριστικοί αν η προσφορά χρήματος παραμένει σταθερή. Αρκετές φορές μεταξύ 2008 και 2018, η αξία των εμπορευμάτων αυξήθηκε απότομα, αλλά δεν προκαλούν ταυτόχρονη αύξηση όλων των τιμών. Εάν η ποσότητα του εκδιδόμενου χρήματος παραμένει αμετάβλητη, τα ζητήματα της αλυσίδας εφοδιασμού δεν επηρεάζουν όλες τις τιμές. Εάν η προσφορά χρήματος παραμένει η ίδια, ο πυρήνας του πληθωρισμού δεν αυξάνεται σε επίπεδα που δεν έχουν παρατηρηθεί εδώ και τριάντα χρόνια.

Όλο το πλεόνασμα του μη παραγωγικού χρέους που εκδόθηκε κατά τη διάρκεια μιας περιόδου εφησυχασμού θα επιδεινώσει το πρόβλημα το 2023 και το 2024. Ακόμα και αν η αναχρηματοδότηση γίνει ομαλά αλλά με υψηλότερο κόστος, ο αντίκτυπος στις νέες πιστώσεις και την καινοτομία θα είναι τεράστιος, και το φαινόμενο του εκτοπισμού του δημόσιου χρέους που απορροφά την πλειονότητα της ρευστότητας και η ζομποποίηση των ήδη υπερχρεωμένων θα οδηγήσει σε ασθενέστερη ανάπτυξη και μειωμένη παραγωγικότητα στο μέλλον.