Μια θεμελιώδης άποψη για τα Έθνη και τον Εθνικισμό

 Στο βιβλίο του Nations by Consent ο Murray Rothbard κάνει μια σημαντική διάκριση μεταξύ του έθνους και του κράτους. Ενώ θεωρεί το κράτος ως αρπακτικό, εκμεταλλευτικό, παρασιτικό και εγκληματικό, δεν θεωρεί τα έθνη που σχηματίζονται με συναίνεση ταυτόσημα με το κράτος. Κατά την άποψή του, η έννοια του έθνους και η επιδίωξη να σχηματιστούν έθνη με συναίνεση αντανακλούν "υποκειμενικά αισθήματα εθνικότητας που βασίζονται σε αντικειμενικές πραγματικότητες" του χρόνου και του τόπου, μέσα στις οποίες γεννιούνται οι άνθρωποι. Ο Rothbard εξηγεί ότι "το "έθνος" δεν μπορεί να οριστεί με ακρίβεια- είναι ένας πολύπλοκος και ποικίλος αστερισμός διαφορετικών μορφών κοινοτήτων, γλωσσών, εθνοτικών ομάδων ή θρησκειών".

Ενώ η έννοια του εθνικισμού μπορεί να χρησιμοποιηθεί και χρησιμοποιείται συχνά από τα κράτη για να πείσει τους ανθρώπους να υποστηρίξουν τους κρατικούς στόχους, για παράδειγμα όταν οι πολεμοκάπηλες κυβερνήσεις ισχυρίζονται ότι οι επεμβάσεις τους είναι απαραίτητες για το "εθνικό συμφέρον", παραμένει σημαντικό να γίνεται διάκριση μεταξύ του κράτους και του έθνους ως εθελοντικής μορφής πολιτιστικής ένωσης που εκφράζει ανθρώπινες αξίες που είναι σημαντικές για πολλούς ανθρώπους.

Εθνικισμός Σωστό και Λάθος

Η ανθρώπινη επιθυμία να εκφράσει την αίσθηση του ανήκειν μέσω της γλώσσας, της κληρονομιάς ή του πολιτισμού είναι ένα σημαντικό στοιχείο του αυτοπροσδιορισμού. Η σημασία αυτής της αίσθησης του ανήκειν σε ένα έθνος έχει γίνει ιδιαίτερα έντονη τα τελευταία χρόνια, καθώς η Οργουελική αναθεώρηση της ιστορίας προσπαθεί να δυσφημίσει ολόκληρες ομάδες ανθρώπων για τα υποτιθέμενα εγκλήματα των προγόνων τους. Για παράδειγμα, οι κριτικές φυλετικές θεωρίες υποστηρίζουν ότι ολόκληρες φυλές ή έθνη είναι "καταπιεστές" που ευθύνονται για όλα τα δεινά του κόσμου. Επιπλέον, οι σκοτεινές μηχανορραφίες του ανθρώπου του Νταβός έχουν οδηγήσει πολλούς να αντιστέκονται στην "παγκοσμιοποίηση", αναδεικνύοντας την αίσθηση ότι ανήκουν σε ένα έθνος. Ο Εθνικισμός σε αυτό το πλαίσιο γίνεται μια μορφή αντίστασης στις προσπάθειες του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ να υπαγορεύσει πώς πρέπει να ζούμε.

Πολλοί άνθρωποι συνδέουν λανθασμένα τον εθνικισμό με αξιώσεις φυλετικής ανωτερότητας και την οικοδόμηση αυτοκρατοριών και έτσι, για παράδειγμα, χλευάζουν τους ισχυρισμούς των λευκών ότι είναι ιθαγενείς στην Ευρώπη ως "εθνικιστική μυθοποίηση της ακροδεξιάς". Αρνούνται ότι οι λευκοί μπορούν να είναι αυτόχθονες. Αυτό παραβλέπει την πολιτισμική συνιστώσα του εθνικισμού. Ενώ τόσο ο Mises όσο και ο Rothbard ασκούσαν κριτική στις συνθηματολογίες περί "αίματος και εδάφους", και οι δύο τόνιζαν ότι ο Φιλελευθερισμός στην κλασική παράδοση δεν επιδιώκει να προδιαγράψει τη σημασία που πρέπει να αποδίδουν οι άνθρωποι στον πολιτισμό, την κληρονομιά ή τη θρησκεία. Όπως παρατηρεί ο Rothbard:

Οι σύγχρονοι Λιμπερταριανοί συχνά υποθέτουν, λανθασμένα, ότι τα άτομα συνδέονται μεταξύ τους μόνο με τον δεσμό της αγοραίας ανταλλαγής. Ξεχνούν ότι ο καθένας γεννιέται αναγκαστικά σε μια οικογένεια, μια γλώσσα και έναν πολιτισμό. Κάθε άτομο γεννιέται σε μία ή περισσότερες αλληλοεπικαλυπτόμενες κοινότητες, που συνήθως περιλαμβάνουν μια εθνοτική ομάδα, με συγκεκριμένες αξίες, κουλτούρες, θρησκευτικές πεποιθήσεις και παραδόσεις. Γενικά γεννιέται σε μια "χώρα". Γεννιέται πάντα σε ένα συγκεκριμένο ιστορικό πλαίσιο χρόνου και τόπου, δηλαδή σε μια γειτονιά και μια περιοχή γης.

Οι άνθρωποι φαίνεται να μην έχουν καμία δυσκολία να αναγνωρίσουν αυτές τις θετικές πτυχές του εθνικισμού στο πλαίσιο των "αυτόχθονων λαών". Κανείς δεν κατηγορεί τους ιθαγενείς ότι είναι "ακροδεξιοί". Αντιθέτως, επαινούνται και εξυμνούνται για την έκφραση εθνικιστικών συναισθημάτων και οι άνθρωποι ενθαρρύνονται να αναγνωρίσουν τις διεκδικήσεις τους για εδαφική κυριαρχία. Για παράδειγμα, η πόλη του Βανκούβερ έχει δηλώσει ότι βρίσκεται σε γη που ανήκει σε ομάδες ιθαγενών:

Ο τόπος αυτός αποτελεί την αδιαφιλονίκητη και προγονική επικράτεια των hən̓q̓əmin̓əm̓ και Sḵwx̱wú7mesh ομιλούντων λαών, των xʷməθkʷəy̓əm (Musqueam), Sḵwx̱wú7mesh (Squamish), και səlilwətaɬ (Tsleil-Waututh) έθνη, και έχει διαχειριστεί από αυτούς από αμνημονεύτων χρόνων.

Ομοίως, ο ΟΗΕ δηλώνει ότι οι αυτόχθονες έχουν δικαίωμα αυτοδιάθεσης και δικαίωμα αυτονομίας, αυτοδιοίκησης και "εθνικότητας" ως μέλη ενός "αυτόχθονου έθνους". Έχουν επίσης το δικαίωμα να διατηρούν την "ακεραιότητά τους ως ξεχωριστοί λαοί" και να μην στερούνται τα "εδάφη, τα εδάφη ή τους πόρους τους".

Τα Ηνωμένα Έθνη δεν έχουν επίσημο ορισμό των αυτόχθονων πληθυσμών ("Δεν υπάρχει ένας μοναδικός έγκυρος ορισμός των αυτόχθονων πληθυσμών στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και της διεθνούς πολιτικής, και η Διακήρυξη για τους αυτόχθονες πληθυσμούς δεν διατυπώνει κανέναν ορισμό"), αλλά στην πράξη οι αυτόχθονες πληθυσμοί θεωρούνται γενικά ως οι λεγόμενες "φυλετικές" εθνοτικές ομάδες. Η Βουλή των Κοινοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου, αρνούμενη να επικυρώσει τις διακηρύξεις του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των αυτόχθονων πληθυσμών, δήλωσε ότι δεν υπάρχουν αυτόχθονες πληθυσμοί στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτό σήμαινε, φυσικά, ότι δεν υπάρχουν μη λευκοί ιθαγενείς στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά έγινε ευρέως αντιληπτό ότι αντανακλά την υπόθεση ότι οι λευκοί λαοί δεν αποτελούν "εθνοτικές ομάδες" για τους σκοπούς της αναγνώρισης του δικαιώματος των ιθαγενών σε μια εθνοτική και πολιτιστική ταυτότητα ως έθνος. Σε αυτό το ζήτημα, όπως και σε τόσα άλλα ζητήματα στην εποχή των πολιτικών ταυτότητας, η άποψη των ανθρώπων για τα έθνη και τον εθνικισμό φαίνεται συχνά να είναι παράλογη και χωρίς αρχές.

Ένας λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι μπορεί να επιδιώκουν την αυτοδιάθεση μέσω των εθνών είναι να ζουν σύμφωνα με τις πολιτιστικές αξίες που τους ενδιαφέρουν. Όμως δεν είναι όλοι οι πολιτισμοί ίδιοι, και γι' αυτό καθίσταται αναγκαίο να αξιολογηθεί η ιδέα των εθνών και του εθνικισμού στο πολιτικό πλαίσιο στο οποίο χρησιμοποιούνται οι όροι αυτοί και να ληφθούν υπόψη οι αξιώσεις που προβάλλονται με βάση τις αρχές.

Η ένταξη σε μια εθνική κουλτούρα και το αίσθημα πατριωτισμού απέναντι στο έθνος είναι αναμφίβολα σημαντικά για πολλούς ανθρώπους, αλλά θα ήταν οικονομικά καταστροφικό να αντιμετωπίσουμε τον πατριωτισμό ως δικαιολογία για κρατικιστικές οικονομικές παρεμβάσεις. Ο Mises κάνει τη σημαντική επισήμανση στο Omnipotent Government ότι ο εθνικισμός δεν μπορεί να προσφέρει υποκατάστατο των ελεύθερων αγορών ως δρόμο προς την ευημερία:

Πατριωτισμός είναι ο ζήλος για την ευημερία, την άνθιση και την ελευθερία του έθνους του. Ο Εθνικισμός είναι μία από τις διάφορες μεθόδους που προτείνονται για την επίτευξη αυτών των στόχων. Όμως οι [κλασικοί] φιλελεύθεροι υποστηρίζουν ότι τα μέσα που συνιστά ο εθνικισμός είναι ακατάλληλα και ότι η εφαρμογή τους όχι μόνο δεν θα πραγματοποιήσει τους επιδιωκόμενους σκοπούς, αλλά αντίθετα πρέπει να οδηγήσει σε καταστροφή του έθνους. Οι Φιλελεύθεροι είναι επίσης πατριώτες, αλλά οι απόψεις τους όσον αφορά τους σωστούς δρόμους προς την εθνική ευημερία και μεγαλοσύνη διαφέρουν ριζικά από εκείνες των εθνικιστών. Συνιστούν το ελεύθερο εμπόριο, τον διεθνή καταμερισμό εργασίας, την καλή θέληση και την ειρήνη μεταξύ των εθνών, όχι για χάρη των ξένων αλλά για την προώθηση της ευτυχίας του δικού τους έθνους.

Ο Mises προειδοποιεί επίσης για τους κινδύνους ενός εθνικιστικού ζήλου που επιδιώκει την κατάκτηση, την επιθετικότητα και την κυριαρχία. Επισημαίνει τους κινδύνους του εθνικισμού όταν αυτός θεωρείται ως "ένα σχέδιο πολιτικής και στρατιωτικής δράσης και η προσπάθεια υλοποίησης αυτών των σχεδίων", αλλά το διακρίνει από την "προσπάθεια για λαϊκή κυβέρνηση, εθνική αυτοδιάθεση και πολιτική αυτονομία", στην οποία προσβλέπουν οι ελεύθεροι άνθρωποι.

Εθνικισμός και Απόσχιση

Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που προκύπτουν σε σχέση με την αυτοδιάθεση είναι το δικαίωμα απόσχισης. Ο Rothbard βλέπει την εθελοντική απόσχιση ως έναν τρόπο για τη δημιουργία γνήσιων εθνών, δηλαδή εθνών που σχηματίζονται με συναίνεση:

Εν ολίγοις, κάθε ομάδα, κάθε εθνικότητα, θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να αποσχιστεί από οποιοδήποτε έθνος-κράτος και να ενταχθεί σε οποιοδήποτε άλλο έθνος-κράτος που συμφωνεί να την έχει. Αυτή η απλή μεταρρύθμιση θα οδηγούσε σε μεγάλο βαθμό στην καθιέρωση εθνών με συναίνεση.

Η συζήτηση για την απόσχιση έχει τροφοδοτηθεί τα τελευταία χρόνια μετά το Brexit του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρώπη. Η ιδέα της απόσχισης φαίνεται όλο και πιο ελκυστική για τους ανθρώπους που είναι παγιδευμένοι σε κράτη όπου έχουν ελάχιστες ελπίδες να επηρεάσουν τις πολιτικές που διέπουν τη ζωή τους μέσω της δημοκρατικής λήψης αποφάσεων. Για παράδειγμα, στη Νότια Αφρική, το Δυτικό Ακρωτήριο έχει ξεκινήσει ένα κίνημα ανεξαρτησίας που επιδιώκει την απόσχιση από μια χώρα που ελέγχεται από μια μαύρη πλειοψηφία 80%, η οποία, πεπεισμένη για την ικανότητά της να κάνει τον Κομμουνισμό να λειτουργήσει ακόμη και όταν η χώρα συνεχίζει την καταστροφική οικονομική της παρακμή, ψηφίζει συνεχώς μια φυλετικά εμμονική κομμουνιστική κυβέρνηση. Στον Καναδά, ο νόμος της Αλμπέρτα για την κυριαρχία εντός του Ενωμένου Καναδά θεωρήθηκε από τους επικριτές ως "αντισυνταγματική απειλή για τη βασική δομή της κυβέρνησης της χώρας" εν μέσω ανησυχιών ότι αυτή η αντίθεση στους ομοσπονδιακούς κανονισμούς καθοδηγείται από τους αποσχιστές του Wexit. Το Wexit είναι μια ετικέτα που σχετίζεται με διάφορες πολιτικές ομάδες που κάνουν εκστρατεία για την αυτοδιάθεση στον Δυτικό Καναδά, ιδίως στην Αλμπέρτα, το Σασκάτσουαν και τη Μανιτόμπα.

Οι αντιτιθέμενοι στην απόσχιση υποστηρίζουν ότι είναι λάθος να διασπώνται χώρες και ότι είναι λάθος να παραβιάζεται η εδαφική ακεραιότητα μιας χώρας. Υποστηρίζουν ότι τα καθιερωμένα εθνικά σύνορα πρέπει να γίνονται σεβαστά. Το επιχείρημα του Rothbard σε σχέση με τα εθνικά σύνορα είναι ότι δεν υπάρχει αναγκαία ενότητα μεταξύ ενός γνήσιου έθνους και του παρασιτικού κράτους με το οποίο μπορεί να συνδέεται το έθνος αυτό, οπότε τα κρατικά σύνορα δεν συμπίπτουν απαραίτητα με τα έθνη:

Είναι παράλογο να ορίζουμε κάθε έθνος-κράτος, με τα αυτοανακηρυγμένα σύνορά του, όπως αυτά υπάρχουν κάθε φορά, ως κατά κάποιο τρόπο σωστό και ιερό, το καθένα με την "εδαφική του ακεραιότητα" να παραμένει τόσο πεντακάθαρο και απαραβίαστο όσο το δικό σας ή το δικό μου σωματικό πρόσωπο ή η ιδιωτική περιουσία. Πάντοτε, βέβαια, τα όρια αυτά έχουν αποκτηθεί με βία ή με διακρατική συμφωνία πάνω και πέρα από τα κεφάλια των κατοίκων επί τόπου, και πάντοτε τα όρια αυτά μετατοπίζονται κατά πολύ με την πάροδο του χρόνου με τρόπους που καθιστούν τις διακηρύξεις περί "εδαφικής ακεραιότητας" πραγματικά γελοίες.

Επιπλέον, ο Rothbard επισημαίνει ότι οι συνοριακές διαφορές μεταξύ διαφορετικών εθνών δεν είναι ανάλογες με τις συνοριακές διαφορές μεταξύ μεμονωμένων ιδιοκτητών. Τα κρατικά σύνορα δεν αντικατοπτρίζουν μια ενιαία οντότητα ανάλογη με έναν ιδιώτη ιδιοκτήτη ιδιοκτησίας που ζει εντός σταθερών ορίων, και είναι βέβαιο ότι θα κάνουμε λάθος αν εφαρμόσουμε τους κανόνες της απόκτησης ιδιοκτησίας για την εξακρίβωση της ακεραιότητας των εθνικών συνόρων. Ο Rothbard προειδοποιεί εναντίον αυτού:

Αλλά αυτές είναι οι παγίδες στις οποίες είναι βέβαιο ότι θα πέσουμε, αν παραμείνουμε παγιδευμένοι στη μυθολογία του "έθνους-κράτους", του οποίου το τυχαίο όριο κατά καιρούς πρέπει να υποστηριχθεί ως ιδιοκτησιακή οντότητα με τα δικά της ιερά και απαραβίαστα "δικαιώματα", σε μια βαθιά λανθασμένη αναλογία με τα δικαιώματα της ατομικής ιδιοκτησίας.

Αυτός είναι ο κίνδυνος που ανέδειξε ο Rothbard στο War Guilt in the Middle East, δηλαδή ότι στο πλαίσιο του πολέμου είναι απαραίτητο να εξακριβωθεί ποιος φέρει τη βασική ευθύνη για την επίθεση, αντί να αντιμετωπίζεται το ζήτημα ως μια απλή συνοριακή διαμάχη μεταξύ δύο μεμονωμένων γειτόνων. Η ίδια προσοχή ισχύει και για τον λόγο του εθνικισμού, καθώς είναι απαραίτητο να γίνεται διάκριση μεταξύ του πατριωτικού συναισθήματος που εκφράζει το ανήκειν σε έναν πολιτισμό ή μια κληρονομιά και αυτού που επιδιώκει να προωθήσει το ολοκληρωτικό κράτος για το οποίο προειδοποίησε ο Mises.