Καλώς ήρθατε στην Εποχή της Αέναης Κρίσης

2025-10-01

Άρθρο του Daniel Lacalle για το dlacalle.com που δημοσιεύτηκε στις 28/09/2025

ΑΡΧΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

https://www.dlacalle.com/en/welcome-to-the-age-of-perennial-crisis/


 Ο κόσμος δεν πρόκειται να αντιμετωπίσει μια ακόμα κρίση όπως αυτές του 2008 ή του 2011. Καμία κεντρική τράπεζα ή κυβέρνηση δεν πρόκειται να το αποδεχτεί. Μπορεί να πιστεύετε ότι αυτή η προοπτική είναι καλά νέα. Ωστόσο, η άλλη όψη είναι ότι αυτό σημαίνει μακροχρόνια στασιμότητα και αέναη κρίση για τους μισθωτούς και τη μεσαία τάξη. Υπάρχει μια αργή, αέναη κρίση που αφήνει τον μέσο πολίτη να αναρωτιέται γιατί δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα, ενώ οι κυβερνήσεις καυχιούνται για την οικονομική τους σταθερότητα. 

Μια κρίση είναι μόνο η εκδήλωση προηγούμενης υπερβολής. Όταν οι κυβερνήσεις δίνουν προτεραιότητα σε συνετές επενδύσεις, υγιείς δημόσιους λογαριασμούς και ελκυστικούς φόρους, οι κρίσεις τελειώνουν γρήγορα και η ανάκαμψη είναι ισχυρότερη. Ωστόσο, όταν οι κυβερνήσεις ισχυρίζονται ότι είναι η λύση και καλύπτουν τις οικονομικές ανισορροπίες με αυξημένες δαπάνες, χρέος και φόρους, απλώς δημιουργούν μια σημαντική μεταφορά πλούτου από τον ιδιωτικό τομέα προς τον εαυτό τους, με αποτέλεσμα επίμονο πληθωρισμό, υψηλότερους φόρους, ασθενέστερη παραγωγική ανάπτυξη και χαμηλότερους πραγματικούς μισθούς που επιβαρύνουν τους φορολογούμενους.

HOW THE FED CREATED A PRIVATE SECTOR RECESSION

https://www.youtube.com/watch?v=o4sjHc4I7K8


Πολλοί σχολιαστές προειδοποιούν για μια επικείμενη κατάρρευση τύπου 2008 ή μια κρίση χρέους που οδηγείται από την μη βιώσιμη δημοσιονομική κατάσταση των ανεπτυγμένων εθνών. Δεν θα είναι έτσι. 

Μια φούσκα κρατικού χρέους δεν σκάει όπως μια φούσκα ακινήτων. Καταρρέει μέσω ενός φαύλου κύκλου επίμονου πληθωρισμού, στασιμότητας και κατασταλτικών φόρων. Μια φούσκα κρατικού χρέους εκρήγνυται στο πρόσωπο και στην τσέπη σου, αργά αλλά σταθερά. 

Ο κόσμος έχει εισέλθει σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από συνεχώς αυξανόμενο δημόσιο χρέος, επιθετικές δημοσιονομικές παρεμβάσεις και τη μόνιμη χρηματοπιστωτική καταστολή των αποταμιευτών και της μεσαίας τάξης. 

Αυτή η αέναη κρίση είναι πολύ διαφορετική από μια απότομη κατάρρευση. Οδηγείται από τη συνεχή διάβρωση της αγοραστικής δύναμης του νομίσματος fiat, της παραγωγικότητας και του βιοτικού επιπέδου, τροφοδοτούμενη από τη συνεχή επέκταση του δημοσίου χρέους και τις πολιτικές που αγνοούν κάθε απομόχλευση ή διαρθρωτική μεταρρύθμιση για να επικεντρωθούν σε περισσότερους φόρους στους παραγωγικούς τομείς. 

Οι ανεπτυγμένες χώρες έχουν ξεπεράσει όλα τα όρια χρέους, και οι παγκόσμιες κεντρικές τράπεζες αποφεύγουν το κρατικό χρέος ενώ αυξάνουν τα αποθέματά τους σε χρυσό. 

Το οικονομικό όριο: Περισσότερες κρατικές δαπάνες και δημόσιο χρέος οδηγούν σε χαμηλότερη ανάπτυξη και φτωχοποίηση των πολιτών σε καθαρούς πραγματικούς όρους. 

 Το δημοσιονομικό όριο: Χαμηλά επιτόκια σε συνδυασμό με υψηλότερους φόρους οδηγούν σε μεγάλα ελλείμματα και αυξημένα έξοδα τόκων.

Το πληθωριστικό όριο: Περισσότερες κρατικές δαπάνες σημαίνουν περισσότερες μονάδες νομίσματος στο σύστημα και επίμονο πληθωρισμό.

Οι κρίσεις χρέους στη Γαλλία, τη Βρετανία, την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ μπορεί να είναι αναπόφευκτες χωρίς σοβαρές περικοπές δαπανών. Καθώς αυτές οι κρίσεις χρέους ξετυλίγονται, η διαδικασία της φτωχοποίησης γίνεται αργή και επώδυνη, συνοδευόμενη από μείωση της αξίας του νομίσματος fiat. 

Το 2025, το παγκόσμιο χρέος έχει εκτοξευθεί σε ιστορικό υψηλό 337,7 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, ποσοστό 324% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Ο δημόσιος τομέας οδηγεί συντριπτικά αυτή την αύξηση. Η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιαπωνία, μέσω ετών εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων και κακώς κατευθυνόμενων δημοσίων κινήτρων, έχουν αγνοήσει τα προειδοποιητικά σημάδια και τους κινδύνους του ανεξέλεγκτου δαπανών και δημοσίου χρέους, με αποτέλεσμα τεράστια δημοσιονομικά ελλείμματα και βάρη χρέους που πλησιάζουν ή ξεπερνούν το 100% του ΑΕΠ. 

Η Γαλλία είναι το κύριο παράδειγμα των κινδύνων του να αφήνεις τις κυβερνήσεις να ελέγχουν την οικονομία. Η Γαλλία δεν έχει εφαρμόσει ποτέ μέτρα λιτότητας· αντίθετα, οι κρατικές δαπάνες είναι υπερβολικές και η φορολογική επιβάρυνση είναι επιβλαβής. Το δημόσιο χρέος ξεπερνά το 116% του ΑΕΠ, με τις πληρωμές τόκων να τριπλασιάζονται από 26 δισεκατομμύρια ευρώ το 2020 σε 66 δισεκατομμύρια σήμερα. 

Αν οι υψηλές δημόσιες δαπάνες και οι φόροι ήταν τα εργαλεία για την επίτευξη ανάπτυξης και βιώσιμων οικονομικών λογαριασμών, η Γαλλία θα ηγούνταν της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης. Αντ' αυτού, βρίσκεται σε μακροχρόνια στασιμότητα.

Οι υψηλοί φόροι δεν είναι ένα μέσο για τη μείωση του χρέους, αλλά για την αιτιολόγησή του.

Στη Βρετανία, το κόστος των μακροπρόθεσμων δανείων έχει εκτοξευθεί σε επίπεδα που δεν είχαν παρατηρηθεί από το 1998, λόγω της χαμηλής ανάπτυξης της χώρας, των ανεξέλεγκτων δαπανών και του αυξανόμενου πληθωρισμού, ο οποίος επιδεινώνεται από την αύξηση των φόρων.

THE UK DEBT CRISIS IS WORSE THAN IT LOOKS

https://www.youtube.com/watch?v=jMs_kVzggF8

Η Ιαπωνία, που από ορισμένους θεωρείται το τέλειο κεϋνσιανό παράδειγμα συνεχώς αυξανόμενου χρέους χωρίς κίνδυνο, δεν είναι πλέον απρόσβλητη. Με το χρέος να πλησιάζει το 260% του ΑΕΠ, οι αποδόσεις των ιαπωνικών κρατικών ομολόγων έχουν ανέλθει σε ιστορικά υψηλά επίπεδα και ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε ότι η κατάσταση της Ιαπωνίας είναι «χειρότερη από την Ελλάδα».

Οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων των ανεπτυγμένων χωρών έχουν φτάσει σε νέα υψηλά επίπεδα. Οι πιστωτικές αγορές δεν αποδίδουν πλέον «αποδόσεις ευκολίας» στο δημόσιο χρέος όπως έκαναν στο παρελθόν. Αντίθετα, το κόστος δανεισμού αυξάνεται ραγδαία παρά τις μειώσεις των επιτοκίων, υποδηλώνοντας τον κίνδυνο κρίσης φερεγγυότητας παρά τις πολιτικές χαλαρής νομισματικής πολιτικής.

Οι πρώτοι που φεύγουν είναι οι ίδιες οι κεντρικές τράπεζες. Οι παγκόσμιες κεντρικές τράπεζες, που κάποτε ήταν οι εγγυημένοι αγοραστές κρατικών ομολόγων, εγκαταλείπουν το χρέος των ανεπτυγμένων χωρών ως αποθεματικό περιουσιακό στοιχείο, αυξάνοντας τις αγορές χρυσού με ρυθμό ρεκόρ. Το 2025, οι κεντρικές τράπεζες αγόρασαν συλλογικά πάνω από 1000 μετρικούς τόνους χρυσού για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, ανεβάζοντας τα επίσημα αποθέματα σε πάνω από 36.000 τόνους παγκοσμίως. Το 95% των κεντρικών τραπεζών αναμένουν να αυξήσουν περαιτέρω τα αποθέματα χρυσού τους τους επόμενους 12 μήνες και, για πρώτη φορά τις τελευταίες δεκαετίες, τα αποθέματα χρυσού τους ξεπερνούν τα ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου και της ευρωζώνης ως κύρια αποθεματικά περιουσιακά στοιχεία.

CENTRAL BANKS NEED MORE GOLD THAN EVER

https://www.youtube.com/watch?v=dxDpjIj-iWQ

Η φούσκα του δημόσιου χρέους καταρρέει και θα πληρωθεί με μια επώδυνη και αργή διαδικασία ετών οικονομικής καταστολής και καταστροφής της μεσαίας τάξης. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής προτιμούν τη χρόνια διαχείριση της κρίσης αντί να διακινδυνεύσουν μια δραματική κρίση τύπου 2008 που θα προκληθεί από αθετήσεις υποχρεώσεων και ταχεία απομόχλευση. Οι κεντρικές τράπεζες έχουν εγκαταλείψει τον αγώνα τους κατά του πληθωρισμού για να εξασφαλίσουν ότι η φούσκα του δημόσιου χρέους θα «διαλυθεί» μέσω της χρηματοπιστωτικής καταστολής: μείωσης των επιτοκίων, πλημμύρας των αγορών με ρευστότητα και ανοχής του επίμονου πληθωρισμού. Ωστόσο, η απόκρυψη της πραγματικής κλίμακας των δημοσιονομικών ανισορροπιών και η επιβράβευση της δημοσιονομικής ανευθυνότητας σε βάρος της σταθερότητας του νομίσματος κάνουν τις κυβερνήσεις να αγνοούν όλα τα προειδοποιητικά σημάδια και να συνεχίζουν με ανεύθυνες δαπάνες.

Η συνεχιζόμενη κρίση θα φέρει τους μισθωτούς σε ακόμη πιο δύσκολη οικονομική θέση και θα δημιουργήσει μια εξαρτημένη υπο-τάξη ανίκανη να αποταμιεύσει ή να επενδύσει. Τα πραγματικά επιτόκια θα παραμείνουν αρνητικά και η προσφορά χρήματος θα αυξηθεί ταχύτερα από την παραγωγική ανάπτυξη.

Μπορεί να μην δούμε μια απότομη κρίση που θα γίνει πρωτοσέλιδο. Θα είναι αργή και επώδυνη, επειδή ήδη συμβαίνει. Επιπλέον, η νομισματική τρέλα και οι κυβερνητικές δαπάνες που καταστρέφουν την αξία του νομίσματος θα συνεχίσουν να ωθούν τις τιμές των περιουσιακών στοιχείων και του χρυσού να αυξάνονται σε ονομαστικούς όρους.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι συμμετέχοντες στην αγορά επικροτούν τις ίδιες πολιτικές που καταστρέφουν τον ιστό της οικονομίας: επειδή βλέπουν τις τιμές των περιουσιακών στοιχείων να εκτινάσσονται καθώς το νόμισμα χάνει την αξία του

Ο κόσμος αντιμετωπίζει μια αργή καταστροφή της αγοραστικής δύναμης του νομίσματος. Ο πληθωρισμός παραμένει μια επίμονη απειλή, διαβρώνοντας τους μισθούς και τις καταθέσεις. Οι πόροι εκτρέπονται από την καινοτομία προς την εξυπηρέτηση του χρέους και τη γραφειοκρατία, εμποδίζοντας την αύξηση της παραγωγικότητας. Έτσι, η μεσαία τάξη υποφέρει από υψηλότερους φόρους και επίμονο πληθωρισμό, χάνοντας το διαθέσιμο εισόδημα και την κοινωνική κινητικότητα.

Αυτή η κατάσταση δεν είναι αποτέλεσμα της ανικανότητας της κυβέρνησης, αλλά μάλλον μια σκόπιμη στρατηγική για τη δημιουργία μιας εξαρτημένης υπο-τάξης που βασίζεται στην κρατική βοήθεια λόγω της καταπίεσης και της εξάλειψης της οικονομικής ελευθερίας. Την επόμενη φορά που θα ζητήσετε δωρεάν υπηρεσίες από την κυβέρνηση, λάβετε υπόψη ότι τελικά θα τις πληρώσετε πολλαπλάσια.

Daniel Lacalle (Μαδρίτη, 1967). Διδάκτωρ Οικονομικών και Διαχειριστής Κεφαλαίων. Συγγραφέας των μπεστ σέλερ «Life In The Financial Markets» και «The Energy World Is Flat», καθώς και του «Escape From the Central Bank Trap». Συχνός συνεργάτης των CNBC, Bloomberg, CNN, Hedgeye, Epoch Times, Mises Institute, BBN Times, Wall Street Journal, El Español, A3 Media και 13TV. Κατέχει τον τίτλο CIIA (Certified International Investment Analyst) και μεταπτυχιακό στην Οικονομική Έρευνα και IESE.

Δημιουργήστε δωρεάν ιστοσελίδα! Αυτή η ιστοσελίδα δημιουργήθηκε με τη Webnode. Δημιουργήστε τη δική σας δωρεάν σήμερα! Ξεκινήστε