Ήταν καλή ιδέα οι "μεταρρυθμίσεις Taika" στην Ιαπωνία;

Άρθρο του Lawrence W. Reed για το Foundation for Economic Education

Σημείωση: Αυτό το δοκίμιο είναι το τελευταίο μέρος μιας σειράς για την ιαπωνική ιστορία που σύντομα θα συγκεντρωθεί σε ένα δωρεάν ηλεκτρονικό βιβλίο από το FEE.

Είναι φυσικό να υποθέσουμε ότι ένα δοκίμιο που ασχολείται με την πρωιμότερη χρονολογική περίοδο που θα καλυφθεί στη συλλογή θα εμφανιστεί πρώτο (και πράγματι, στο βιβλίο σίγουρα θα εμφανιστεί), αλλά υπάρχει μια λογική στη σειρά εδώ.

Η συγγραφή για τις μεταγενέστερες περιόδους έθεσε αρχικά αυτή την τελευταία σε πολύτιμο πλαίσιο. Η λεγόμενη Μεγάλη Μεταρρύθμιση της Εποχής Taika που ξεκίνησε το 645 μ.Χ. έθεσε τις βάσεις για την ανάπτυξη της Ιαπωνίας τους επόμενους αιώνες ως τη δική της μοναδική πολιτιστική, πολιτική και οικονομική ταυτότητα με ορισμένους τρόπους, αλλά απλώς επανέλαβε παλιά λάθη με άλλους τρόπους.
_____

Κατά την περίοδο της Εποχής Taika, η βασιλική έδρα του Ιαπωνικού κράτους είχε ηλικία 1.200 ετών - χρονολογείται από τον θρυλικό πρώτο αυτοκράτορα, τον Jimmu, τον 7ο αιώνα π.Χ. Τα αρχεία είναι λιγοστά και ελάχιστα είναι γνωστά για τους πρώτους δεκαπέντε περίπου αυτοκράτορες. Παρ' όλα αυτά, ο θρυλικός θρόνος των Χρυσανθέμων της Ιαπωνίας αναγνωρίζεται σήμερα ως η έδρα της αρχαιότερης συνεχούς κληρονομικής μοναρχίας στον πλανήτη. Ο σημερινός αυτοκράτορας της Ιαπωνίας, ο Naruhito, έγινε ο 126ος της χώρας όταν ανέβηκε στο θρόνο το 2019.

Η "Αναταραχή" περιγράφει το έτος 645 μ.Χ. στην Ιαπωνία. Η οικογένεια Soga που ήλεγχε την αυτοκρατορική κυβέρνηση για 50 χρόνια ανατράπηκε με πραξικόπημα που έφερε στην εξουσία τον αυτοκράτορα Kōtoku. Η εννιάχρονη διακυβέρνησή του έμεινε περισσότερο στην ιστορία για τις "Μεταρρυθμίσεις Taika" που ανακοίνωσε η κυβέρνησή του την Πρωτοχρονιά του 646. Οι ιστορικοί R. H. P. Mason και J. G. Caiger, στο βιβλίο τους A History of Japan, περιγράφουν τον σκοπό αυτών των διαταγμάτων ως εξής

...τη δημιουργία ενός συγκεντρωτικού αυτοκρατορικού κράτους, το οποίο θα διοικείτο απευθείας από τον αυτοκράτορα σύμφωνα με ένα σύστημα γραπτού νόμου και με τη βοήθεια γραφειοκρατικών αξιωματούχων, τους οποίους ο ίδιος διόριζε στα αξιώματα και μπορούσε να απολύει όποτε ήθελε.

Για να ενισχυθεί η οικονομική και πολιτική εξουσία του αυτοκράτορα, οι μεταρρυθμίσεις Taika περιλάμβαναν τέσσερα "άρθρα": 1) όλη η γη της χώρας ανήκει στον αυτοκράτορα- 2) η πολιτική εξουσία επικεντρώνεται στην επιλογή της πρωτεύουσας από τον αυτοκράτορα- 3) μια εθνική απογραφή του πληθυσμού κάθε έξι χρόνια θα αποτελούσε τη βάση για τη φορολογία και τη χρήση της γης- 4) η γη θα εκχωρούνταν στους αγρότες, οι οποίοι στη συνέχεια θα φορολογούνταν με τη μορφή αγαθών και υπηρεσιών.

Ο αυτοκράτορας Kōtoku επέλεξε τη Nara ως πρωτεύουσα της Ιαπωνίας. Με την πάροδο των αιώνων, μεταφέρθηκε στο Κιότο και τελικά στο Τόκιο.

Οι λεγόμενες "μεταρρυθμίσεις" ήταν βεβαίως εκτεταμένες, αλλά ήταν επίσης κατεξοχήν αυταρχικές. Οι παραδοσιακές τοπικές αρχές (συνήθως αρχηγοί φυλών) μετατράπηκαν σε υποτελείς ενός συγκεντρωτικού κράτους. Αυτοί και ο λαός ανακηρύχθηκαν υπήκοοι της ανώτατης αρχής, του αυτοκράτορα. Αντί να αναγνωρίζουν τα δικαιώματα της ατομικής ιδιοκτησίας, τα νέα διατάγματα υποστήριζαν ότι οι αγρότες δεν ήταν τίποτα περισσότερο από ενοικιαστές της γης του αυτοκράτορα- δεν μπορούσαν να πουλήσουν τη γη σε κανέναν χωρίς την έγκριση του μεγάλου. Τα πράγματα χειροτερεύουν, όπως εξηγούν οι Mason και Caiger:

Βαριές φορολογικές επιβαρύνσεις άλλου είδους επιβάλλονταν στον ανδρικό πληθυσμό. Οι επαρχιακές και κεντρικές διοικήσεις απαιτούσαν εργασία για δημόσια έργα, η οποία όμως μπορούσε να μετατραπεί σε αντίστοιχη αξία σε ύφασμα. Τα προϊόντα της περιοχής - βαμβακερά υφάσματα, κάνναβη, αλάτι, πήλινα σκεύη, ξυλεία, λαχανικά ή ψάρια - ήταν πληρωτέα στην κυβέρνηση. Η στρατιωτική θητεία ήταν επίσης υποχρεωτική και φαίνεται ότι προκαλούσε μεγάλη αγωνία. Το ένα τρίτο των ανδρών κατοίκων κάθε επαρχίας μεταξύ 20 και 59 ετών έπρεπε να περάσει ένα χρόνο στην πρωτεύουσα και τρία χρόνια στα σύνορα. Όσο βρίσκονταν σε ενεργό υπηρεσία, έπρεπε να παρέχουν οι ίδιοι τον εξοπλισμό και τις προμήθειές τους. Αυτή η πτυχή των μεταρρυθμίσεων δεν σημείωσε μεγάλη επιτυχία, διότι η αυστηρότητά της ενθάρρυνε τους ανθρώπους να εγκαταλείψουν τη γη τους για να αποφύγουν τη στράτευση.

Η έμπνευση για όλο αυτό τον συγκεντρωτισμό στην Ιαπωνία δεν ήταν άλλη από τις αυταρχικές ιδέες και δομές της δυναστείας των Tang στη γειτονική Κίνα. Ο Ιάπωνας αξιωματούχος γνωστός ως πρίγκιπας Shōtoku (574-622 μ.Χ.) είχε εκλαϊκεύσει την ιδέα ότι ο λαός της Ιαπωνίας θα έπρεπε να μιμηθεί τους Κινέζους, υιοθετώντας μια ισχυρή, συγκεντρωτική απολυταρχία για να εξασφαλίσει την κοινωνική αρμονία. Μια γενιά μετά το θάνατο του Shōtoku, οι Μεταρρυθμίσεις Taika ξεκίνησαν να επιτυγχάνουν ακριβώς αυτό.

Γνωρίζουμε τώρα, φυσικά, ότι ο αυταρχικός συγκεντρωτισμός είναι το αντίθετο της κοινωνικής αρμονίας (αν και πολλοί άνθρωποι σήμερα δεν κατανοούν ακόμη αυτή την κοινοτοπία). Δώδεκα αιώνες αργότερα, ο λόρδος Acton θα επισκοπούσε την οδυνηρή εμπειρία του κόσμου με αυτήν και θα κατέληγε στο περίφημο συμπέρασμα: "Η εξουσία τείνει να διαφθείρει, και η απόλυτη εξουσία διαφθείρει απόλυτα".

Τι, τελικά, συνιστά "εξουσία"; Μια λέξη: ΔΥΝΑΜΗ. Πώς αλλιώς μπορεί κάποιος να " συγκεντρωτικοποιήσει " την πολιτική ή την οικονομική ζωή ενός έθνους; Τα κεφάλια πέφτουν πάντα όταν η εξουσία είναι το ζητούμενο στο παιχνίδι.

Φανταστείτε για μια στιγμή ότι έχετε διοριστεί κύριος ενός λαού. Η αποστολή σας είναι η "κοινωνική αρμονία", δηλαδή η προώθηση της ειρήνης, της αμοιβαίας εμπιστοσύνης και της συνεργασίας. Και στη συνέχεια αποφασίζετε να επιτύχετε τον στόχο αυτό εθνικοποιώντας την περιουσία άλλων ανθρώπων και ανακηρύσσοντας την δική σας. Αντιμετωπίζετε τους άλλους ανθρώπους σαν να έχουν γεννηθεί για να υπόκεινται στις ιδιοτροπίες σας. Προσποιείστε ότι ξέρετε αρκετά για να διευθύνετε τις ζωές των άλλων, παρόλο που είναι δουλειά πλήρους απασχόλησης και μόνο να διευθύνετε τη δική σας. Τι μπορεί να πάει στραβά;

Έτσι, οι αναγνώστες δεν θα πρέπει να εκπλαγούν όταν μάθουν ότι οι μεταρρυθμίσεις Taika της Ιαπωνίας του 600 δεν εγκαινίασαν αιώνες κοινωνικής αρμονίας. Όπως εξηγείται στις επόμενες δόσεις αυτής της σειράς που σύντομα θα συγκεντρωθούν σε ένα ηλεκτρονικό βιβλίο, η ιστορία της Ιαπωνίας τα τελευταία 1.500 χρόνια δεν διαφέρει πολύ από εκείνη του υπόλοιπου κόσμου - πόλεμοι, εμφύλιες διαμάχες και άσκοπη φτώχεια, όσο η μυσταγωγία του παντοδύναμου κράτους κρατούσε τους ανθρώπους δέσμιους.

Η ιδέα ότι η μεγάλη, αλαζονική κυβέρνηση μπορεί να είναι συνώνυμη με την κοινωνική αρμονία στην Ιαπωνία, όπως και παντού αλλού, είναι ナンセンス.

Στα Ιαπωνικά σημαίνει "μπαρούφες".