Άρθρο του Lawrence W. Reed για το Foundation for Economic Education που δημοσιεύτηκε στις 09/03/2022

ΑΡΧΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

https://fee.org/articles/russia-almost-sold-alaska-to-this-tiny-european-country-instead-of-the-united-states/

 Ποια συμπεράσματα θα μπορούσατε να βγάλετε από τα ακόλουθα στατιστικά στοιχεία;

Με περίπου 1.000 κατοίκους ανά τετραγωνικό μίλι, οι πληθυσμιακές πυκνότητες της Αϊτής στην Καραϊβική και του Μπουρούντι στην Αφρική είναι σχεδόν ταυτόσημες. Ωστόσο, το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της Αϊτής είναι τετραπλάσιο από αυτό του Μπουρούντι (1.100 δολάρια έναντι 264 δολαρίων). Παρόλα αυτά, και οι δύο είναι μεταξύ των πολύ φτωχότερων εθνών στον κόσμο και, όχι τυχαία, είναι μεταξύ των λιγότερο ελεύθερων οικονομικά.

Αυτό συγκρίνεται με την πυκνότητα στις ΗΠΑ που ανέρχεται σε 87 άτομα ανά τετραγωνικό μίλι και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι 60 φορές μεγαλύτερο από αυτό της Αϊτής, με 63.600 δολάρια. Η οικονομία των ΗΠΑ είναι η 25η πιο ελεύθερη στον κόσμο.

Σκεφτείτε τώρα δύο από τα λεγόμενα μικρο-κράτη της Ευρώπης, μικροσκοπικές αλλά κυρίαρχες χώρες που είναι σημαντικά μικρότερες σε έκταση από τη Νέα Υόρκη.

Το Μονακό, για παράδειγμα, έχει μέγεθος μικρότερο από ένα τετραγωνικό μίλι, αλλά τόσο η πληθυσμιακή πυκνότητα (περίπου 20.000 ανά τετραγωνικό μίλι) όσο και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ (174.000 δολάρια) είναι ουρανοκατέβατα. Η πληθυσμιακή πυκνότητα του Λιχτενστάιν (614 άτομα ανά τετραγωνικό μίλι) είναι ένα κλάσμα της πυκνότητας του Μονακό και ακόμη μικρότερη από εκείνη του Μπουρούντι και της Αϊτής, αλλά το κατά κεφαλήν ΑΕΠ του ξεπερνάει αυτό του Μονακό, στο εκπληκτικό ποσό των 180.000 δολαρίων, σύμφωνα με τα στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών για το 2020. Το Μονακό και το Λιχτενστάιν είναι δύο από τις πιο ελεύθερες και πλούσιες οικονομίες του κόσμου.

Εν τω μεταξύ, στην υποήπειρο της Ασίας, το Μπαγκλαντές συγκεντρώνει σχεδόν 3.000 άτομα ανά τετραγωνικό μίλι, ενώ το ετήσιο κατά κεφαλήν ΑΕΠ του είναι μόλις 6.700 δολάρια. Μόνο 40 χώρες κατατάσσονται κάτω από το Μπαγκλαντές στην οικονομική ελευθερία.

Τουλάχιστον, το παραπάνω συνονθύλευμα αριθμών υποδηλώνει μικρή συσχέτιση μεταξύ πυκνότητας πληθυσμού και ΑΕΠ. Μπορείτε να συγκεντρώσετε πάρα πολλούς ανθρώπους σε πολύ μικρό χώρο και να παράγετε είτε υψηλό εισόδημα είτε χαμηλό εισόδημα. Το πού κατατάσσεται ένα έθνος στον πλούτο εξαρτάται πολύ περισσότερο από τον βαθμό οικονομικής ελευθερίας και τις επενδύσεις κεφαλαίου παρά από τον αριθμό των ανθρώπων ή το πόσοι από αυτούς κατοικούν ανά τετραγωνικό μίλι.

Με άλλα λόγια, το αν ένας λαός είναι πλούσιος ή φτωχός δεν εξαρτάται τόσο από το πόση γη έχει ή πόσοι είναι, αλλά από το τι πραγματικά κάνει με τους ανθρώπινους και φυσικούς πόρους που διαθέτει.

Αυτός είναι ένας περιστροφικός, αλλά ελπίζω ενδιαφέρων τρόπος για να φτάσουμε στο επίκεντρο αυτού του κειμένου, που είναι το μικρό, συναρπαστικό πριγκιπάτο του Λιχτενστάιν. Τις τελευταίες εβδομάδες έχω γράψει για άλλα ευρωπαϊκά μικροκράτη (όπως ο Άγιος Μαρίνος και η Ανδόρα). Σημείωσα στο τελευταίο δοκίμιο:

Τα μικρο-κράτη είναι συναρπαστικά και συγκαταλέγονται μεταξύ των πιο ελεύθερων θύλακων στον κόσμο. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τον Άγιο Μαρίνο σήμερα και τη Ραγκούσα αιώνες πριν. Το μικρό μέγεθος αυτών των τόπων λειτουργεί υπέρ της ελευθερίας τους. Μια κυβέρνηση που αποτελείται από γείτονες που γνωρίζετε μπορεί να είναι φυσικά πιο υπεύθυνη από τους μακρινούς γραφειοκράτες και πολιτικούς που δεν γνωρίζετε.

Το Λιχτενστάιν μπορεί να είναι το μοναδικό έθνος στον κόσμο του οποίου ολόκληρος ο πληθυσμός (σήμερα 39.000) προσκαλείται κάθε χρόνο στο ίδιο πάρτι. «Κατά την εθνική γιορτή του Λιχτενστάιν», γράφει η Meg Van Huygen, "η Αυτού Μεγαλειότης πρίγκιπας Hans-Adam II, ο αρχηγός του κράτους, και ο γιος του, η Αυτού Μεγαλειότης κληρονομικός πρίγκιπας Alois, προσκαλούν τους κατοίκους του μικροσκοπικού πριγκιπάτου τους να πιουν μια μπύρα στον κήπο του κάστρου Vaduz, της πριγκιπικής προγονικής κατοικίας".

Αυτή η μικρή κλίμακα εξηγεί γιατί το Λιχτενστάιν, η τέταρτη μικρότερη χώρα στην Ευρώπη, που βρίσκεται ανάμεσα στην Ελβετία και την Αυστρία, παράγει πλούτο που υπολογίζεται σε 180.000 δολάρια ανά άτομο σε ένα χρόνο - 64 φορές περισσότερο από τον μέσο Αϊτινό και 682 φορές περισσότερο από τον μέσο Μπουρουντιανό. Σίγουρα, πολλοί λιγότερο σημαντικοί παράγοντες εμπλέκονται επίσης - από τον καιρό μέχρι τον πολιτισμό και την εγγύτητα σε πλούσιους γείτονες.

Η συγκριτική οικονομική ελευθερία του Λιχτενστάιν συμβάλλει σημαντικά στην επιτυχία του. Μεταμοσχεύστε έναν Αϊτινό ή έναν Μπουρουντιανό στο Λιχτενστάιν και πιθανότατα θα βρείτε το άτομο αυτό μια δεκαετία αργότερα να παράγει και να κερδίζει πολύ περισσότερα από ό,τι αν είχε μείνει στην πατρίδα του. Όπως έχουμε δει ξανά και ξανά, οι ελεύθεροι άνθρωποι είναι πολύ πιο παραγωγικοί και εύποροι από τους ανελεύθερους. Η ατομική ιδιοκτησία, η μικρή κυβέρνηση, οι χαμηλοί φόροι και η επιχειρηματικότητα αποτελούν μια εξαιρετικά αξιόπιστη φόρμουλα ευημερίας. Το Λιχτενστάιν διαθέτει όλους αυτούς τους παράγοντες σε αφθονία- η Αϊτή και το Μπουρούντι όχι.

Το Λιχτενστάιν είναι η μόνη χώρα στην Ευρώπη που πήρε το όνομά της από την οικογένεια της μοναρχίας της. Η οικογένεια του Λιχτενστάιν «κυβερνά» τη χώρα από τότε που την αγόρασε κυριολεκτικά πριν από περισσότερα από 300 χρόνια. Διαθέτει εκλεγμένο κοινοβούλιο και γραπτό σύνταγμα.

Liechtenstein: Europe's Last Absolute Monarchy

https://www.youtube.com/watch?v=BZ9CPEM_zw0

Παρακολουθήστε αυτό το συναρπαστικό βίντεο (παραπάνω) και θα μάθετε, μεταξύ άλλων, ότι αυτό το τελευταίο επιζών απομεινάρι της παλιάς Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός τεχνητών οδοντοστοιχιών στον κόσμο και ότι η Ρωσία προσέφερε την Αλάσκα στο Λιχτενστάιν πριν την πουλήσει ο Τσάρος στην Αμερική το 1867 (χωρίς πλάκα).

Η Αλάσκα, παρεμπιπτόντως, είναι περίπου 11.000 φορές μεγαλύτερη από το Λιχτενστάιν και απέχει 4.600 μίλια. Το πριγκιπάτο είχε τα χρήματα, αλλά αποφάσισε να αρνηθεί τη συμφωνία- διαφορετικά, οι κάτοικοι της Αλάσκας ίσως μιλούσαν σήμερα γερμανικά και έστελναν τους φόρους εισοδήματός τους στο Βαντούζ αντί στην Ουάσινγκτον.

Αυτό το βίντεο από το Ίδρυμα Reason, αν και είναι πλέον έξι ετών, εξερευνά το μοντέλο της ελεύθερης αγοράς του Λιχτενστάιν και περιλαμβάνει μια συνέντευξη με την Αυτού Εξοχότητα Πρίγκιπα Hans-Adam II.

Is Liechtenstein a Libertarian Utopia?

https://www.youtube.com/watch?v=RGeOGnsSayc

Παρακολουθήστε αυτό το βίντεο και θα μάθετε μερικά πράγματα που πρέπει να κάνετε αν ποτέ επισκεφθείτε τη χώρα.

Ακολουθούν ορισμένα σημαντικά πράγματα που το Λιχτενστάιν έχει υπέρ του (κατά λέξη από τον Δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας του Heritage Foundation):

1. Ευελιξία και άνοιγμα στο παγκόσμιο εμπόριο
2. Ελάχιστα εμπόδια στο εμπόριο και τις επενδύσεις
3. Απλό, διαφανές και εξορθολογισμένο ρυθμιστικό σύστημα
4. Υψηλά επίπεδα πολιτικής και κοινωνικής σταθερότητας
5. Υγιές και διαφανές δικαστικό σύστημα
6. Διασφάλιση δικαιωμάτων ιδιοκτησίας και συμβάσεων
7. Μέγιστο συντελεστή φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων μόλις 8% (αν προστεθεί ο φόρος συνταξιοδότησης και οι τοπικοί φόροι εισοδήματος, το μέγιστο ποσοστό είναι λιγότερο από 30%).
8. Έναν ενιαίο συντελεστή φορολογίας εισοδήματος επιχειρήσεων μόνο 12,5 τοις εκατό
9. Ελάχιστοι μη δασμολογικοί φραγμοί (εκτός από τη γεωργία)
10. Ένα φιλόξενο περιβάλλον για ξένες επενδύσεις
11. Δεν υπάρχουν περιορισμοί στον επαναπατρισμό των κερδών ή στις μεταφορές συναλλάγματος

Επιπλέον, οι φόροι δωρεάς και κληρονομιάς στο Λιχτενστάιν είναι κάτω από ένα τοις εκατό για τους συζύγους και τα παιδιά και όχι υψηλότεροι από 27 τοις εκατό για τους μη συγγενείς (σε σύγκριση με τα ποσοστά που φτάνουν το 40 τοις εκατό στην Αμερική).

Η οικονομία του Λιχτενστάιν είναι, σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, μεταξύ των πιο ελεύθερων στην Ευρώπη και στον κόσμο, ενώ στον δείκτη του Heritage Foundation, η οικονομία της Αϊτής κατατάσσεται στην 145η θέση και του Μπουρούντι βρίσκεται κοντά στον πάτο, στη θέση 172.

Η ευημερία του Λιχτενστάιν δεν μπορεί να αποδοθεί στην αφθονία των φυσικών πόρων, διότι απλά δεν διαθέτει πολλά από αυτή την άποψη. Αλλά το ανθρώπινο κεφάλαιο είναι άφθονο στο Λιχτενστάιν επειδή υπάρχει ελευθερία να το συσσωρεύει και να το αναπτύσσει, να επενδύει σε αυτό και να το αξιοποιεί όπως και όπου θέλει, με ελάχιστους πολιτικούς φραγμούς (σε αντίθεση με την Αϊτή και το Μπουρούντι).

Μια πολύ σοφή παρατήρηση του Γάλλου πολιτικού φιλοσόφου του 18ου αιώνα Montesquieu συνοψίζει όλα αυτά σε μια μόνο πρόταση: «Οι χώρες καλλιεργούνται καλά, όχι καθώς είναι εύφορες, αλλά καθώς είναι ελεύθερες». Αυτό θα έπρεπε να είναι το πρώτο μάθημα που διδάσκονται οι φοιτητές οικονομικών παντού.

Πάμε για πάρτι στο Λιχτενστάιν!

8 Things to Do in Liechtenstein | City Check Vaduz | Travel Guide for Traveling Europe | DW Euromaxx

https://www.youtube.com/watch?v=Ag5YzBPgr4k

Για περισσότερες πληροφορίες, βλ:

The Gorgeous European Microstate That Boasts One of the Best Tax Climates in the World by Lawrence W. Reed

The World's Oldest Republic Reveals the Secret to Peace and Prosperity by Lawrence W. Reed

What We Can Learn from Liechtenstein by Titus Gebel

Freedom and Prosperity in Liechtenstein: A Hoppean Analysis by Andrew Young

Liechtenstein: Europe's Last Absolute Monarchy (video)

Secrets of the Seven Smallest States of Europe by Thomas Eccardt

8 Things To Do In Liechtenstein (video)

Is Liechtenstein a Libertarian Utopia? (video)

How One of the Smallest Countries in the World Nearly Bought Alaska by Calin Aneculaesei

13 Fascinating Little Facts About Liechtenstein by Meg Van Huygen