Η αποφασιστική κινητήρια δύναμη για τη νίκη του Javier Milei

 Πολλά έχουν γραφτεί στον διεθνή Τύπο, ακόμη και εντός της Αργεντινής, για τον πρόσφατα ορκισθέντα πρόεδρο της Αργεντινής Javier Milei, κυρίως για το πόσο ακροδεξιός είναι (θέλοντας πραγματικά να τον αμαυρώσουν ως φασίστα οι αριστεροί κύκλοι). Ορισμένοι ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι και παρατηρητές σχολίασαν πώς τα σχέδια που ανακοίνωσε θα μπορούσαν να μετατρέψουν την Αργεντινή σε μια ευημερούσα χώρα ακολουθώντας κλασικές φιλελεύθερες πολιτικές. Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό που έχει παραμεληθεί από τα μέσα ενημέρωσης μέχρι σήμερα είναι ίσως ο καθοριστικός παράγοντας για τη ραγδαία άνοδό του στην πολιτική καταξίωση και την εξουσία: η εννοιολογική του διαύγεια.

Ο Milei λέει ότι είναι ένας θεωρητικός αναρχοκαπιταλιστής, με πρακτικές πολιτικές δράσεις στο πεδίο του μιναρχισμού. Αυτό οφείλεται στις τεράστιες οικονομικές δυσκολίες που πρέπει να υποστεί πάνω από το 40% του πληθυσμού της Αργεντινής, όπου ακόμη και η επιβίωσή τους θα μπορούσε να τεθεί υπό αμφισβήτηση χωρίς την κρατική βοήθεια που λαμβάνουν σήμερα, ιδίως υπό το φως της τρέχουσας φρικτά επαχθούς εργατικής νομοθεσίας που εμποδίζει τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Ο Milei είναι επαγγελματίας οικονομολόγος, ο οποίος μεγάλωσε στο εκπαιδευτικό σύστημα της Αργεντινής. Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, εκπαιδεύτηκε ώστε να είναι είτε Μαρξιστής Κεϋνσιανός είτε Νεοκεϋνσιανός με εκτεταμένη νεοκλασική εκπαίδευση, ιδίως στους τομείς της μαθηματικής μοντελοποίησης και της οικονομικής ανάπτυξης.

Στην ευχαριστήρια ομιλία του μετά την αναγόρευσή του σε επίτιμο διδάκτορα της μεταπτυχιακής οικονομικής και επιχειρηματικής σχολής ESEADE στο Μπουένος Άιρες με αυστριακές επιρροές τον Δεκέμβριο του 2022, ο Milei μίλησε για μια απόδοση του δοκιμίου του προς τιμήν του Jesús Huerta de Soto, ξεκινώντας μια περιήγηση στη νεοκλασική μαθηματική μοντελοποίηση της οικονομικής ανάπτυξης μαζί με τους περιορισμούς της. Παρατήρησε πώς έγινε υποστηρικτής των Αυστριακών οικονομικών μετά την ανάγνωση της αυτόνομης έκδοσης "Monopoly and Competition" του Murray Rothbard, το 2013, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι όλα όσα γνώριζε ο Milei για τη δομική θεωρία της αγοράς ήταν λάθος. Διηγήθηκε πώς υπέστη πραγματική επιφοίτηση μετά την ανάγνωση δεκάδων βιβλίων Αυστριακών συγγραφέων σχετικά με όλα τα θέματα που τον απασχολούσαν μέχρι τότε: την οικονομική ανάπτυξη, τον ρόλο του επιχειρηματία και της επιχείρησης, τον ανταγωνισμό της αγοράς, τις αποτυχίες της αγοράς, τη διανομή που προκύπτει από την παραγωγή και την ολέθρια φύση κάθε κρατικής παρέμβασης. Με αυτές τις γνώσεις, κατάργησε τις ιδέες της ισορροπίας, των εξωτερικοτήτων και της ασυμμετρίας της πληροφόρησης.

Από το βιβλίο του Ludwig von Mises "Socialism" συμπέρανε ότι μόνο δύο οικονομικά συστήματα είναι δυνατά στην κοινωνία - ο καπιταλισμός και ο σοσιαλισμός - και ότι όλα τα ενδιάμεσα συστήματα θα οδηγήσουν αναπόφευκτα στον σοσιαλισμό, οπότε όλες οι νεοκλασικές προσπάθειες καταλήγουν να είναι λειτουργικές για την εγκαθίδρυση του σοσιαλισμού στην κοινωνία (αυτό που ο Milei ονομάζει νεοκλασική παγίδα).

Ως αποτέλεσμα της τεράστιας επιρροής των ιδεών του Milei στο κοινό της Αργεντινής, τα έργα των Mises, Rothbard και F.A. Hayek πουλάνε σαν ζεστό ψωμί σε μια χώρα που προηγουμένως κυριαρχούνταν από Μαρξιστικές, Κεϋνσιανές και κρατικιστικές απόψεις - μερικές από αυτές είναι εγχώριες, όπως οι θεωρίες του Raúl Prebisch. Αν έστω και το ένα δέκατο των 14,5 εκατομμυρίων ανθρώπων που ψήφισαν τον Milei κατανοήσουν τις ιδέες που κρύβονται πίσω από τον καπιταλισμό και τον αναρχισμό της ελεύθερης αγοράς, αυτό θα σήμαινε μια τεράστια αλλαγή για την Αργεντινή που θα εδραίωνε το πολιτικό μέλλον της χώρας, αν ο Milei επιτύχει στην εφαρμογή του πολιτικού και οικονομικού του προγράμματος.

Ο Javier Milei είναι ένα ωμά ειλικρινές άτομο με ακλόνητες πεποιθήσεις και μια παθιασμένη και μαχητική προσωπικότητα, τα οποία του έδωσαν το αρχικό άνοιγμα για να εμφανιστεί στην Αργεντίνικη τηλεόραση. Με αυτόν τον τρόπο, ένα σημαντικό μέρος του κοινού της Αργεντινής τον γνώρισε προσωπικά και έμαθε τις απόψεις του. Οι απόψεις αυτές και η υπεράσπισή τους, από τη διάγνωση της χαοτικής οικονομικής και πολιτικής κρίσης της Αργεντινής μέχρι ένα μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα για την επίλυσή τους, πηγάζουν από την άφθονη γνώση του καπιταλισμού.

Το κυβερνητικό του πρόγραμμα περιλαμβάνει πρωτόγνωρες πολιτικές πρωτοβουλίες, όπως η μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος στο μηδέν από την αρχή της διακυβέρνησής του, το κλείσιμο της κεντρικής τράπεζας και η καθιέρωση ενός συστήματος ελεύθερης κυκλοφορίας νομίσματος.

Σκοπεύει να ρευστοποιήσει τα περιουσιακά στοιχεία της κεντρικής τράπεζας σε δολάρια των Ηνωμένων Πολιτειών και να εξοφλήσει όλες τις υποχρεώσεις της τράπεζας με τα έσοδα (το περίφημο πρόγραμμα δολαριοποίησής του), οπότε μπορεί να υιοθετηθεί το σύστημα κυκλοφορίας ελεύθερου νομίσματος, επιτρέποντας στους Αργεντινούς να επιλέξουν ελεύθερα αν θέλουν να χρησιμοποιούν ως μέσο συναλλαγής μια ονομαστική αξία συναλλάγματος, πολύτιμα μέταλλα ή ακόμη και κρυπτονομίσματα.

Τα νομισματικά και δημοσιονομικά του μέτρα θα ανακόψουν τις τρέχουσες συνθήκες υπερπληθωρισμού που επικρατούν στη χώρα. Εκτός από αυτά τα μέτρα, ανακοίνωσε ότι το πρόγραμμά του θα προτείνει μια τριακονταπενταετή πορεία για να γίνει η Αργεντινή ένα ανεπτυγμένο έθνος και να ανακτήσει το καθεστώς της προηγμένης οικονομίας που κατείχε στις αρχές του εικοστού αιώνα, το οποίο θα εφαρμοστεί από άλλους μετά από αυτόν.

Η βαθιά κατανόηση της οικονομίας και του κράτους ωθεί τον Milei σε όλες τις πολιτικές του προσπάθειες -έχοντας εκδώσει δέκα βιβλία από την επιφοίτησή του το 2013. Το παθιασμένο και μαχητικό ύφος του βασίζεται σε αυτή τη γνώση, σε συνδυασμό με ένα βαθύ μίσος για την κρατική παρέμβαση στην κοινωνική ζωή. Είναι πραγματικά ένας επιχειρηματίας της πολιτικής, ικανός να αδράξει την πολιτική ευκαιρία να φτάσει στην κορυφή της εξουσίας στην Αργεντινή -που κανείς δεν πίστευε ότι ήταν δυνατή- και να εφαρμόσει όλο τον πατριωτικό του ζήλο προς το πρόγραμμα ανασυγκρότησής της.

Αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τους σύγχρονους συντηρητικούς και δεξιούς πολιτικούς, οι οποίοι έχουν απογοητεύσει πολύ στο παρελθόν και οι οποίοι δεν έχουν τρόπο να αντιμετωπίσουν τις διανοητικές θέσεις της κρατικιστικής αριστεράς, καθώς οι πολιτικοί αυτοί δεν έχουν τη γνώση του καπιταλισμού που θα τους επέτρεπε να το κάνουν. Συχνά αποδέχονται τα κρατικιστικά επιχειρήματα ως βάση για τη λύση των προβλημάτων της κοινωνίας. Αυτή είναι η μεγαλύτερη αδυναμία τους. Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει στην περίπτωση του Milei.

Τα μέσα που έχει χρησιμοποιήσει ο Milei για την επίτευξη του στόχου της πολιτικής του επιτυχίας είναι εκπληκτικά, ιδίως αν αναλογιστεί κανείς ότι έχει δαπανήσει πολύ λίγα χρήματα σε αυτά. Τα μέσα αυτά μπορούν να ταξινομηθούν σε τρεις κύριες ομάδες:

1.  "Ρεσιτάλ": όπου τα άτομα που ενδιαφέρονται να εμφανιστεί στις κοινότητές τους εξασφαλίζουν ένα χώρο και διοργανώνουν συγκεντρώσεις όπου οι παρευρισκόμενοι πληρώνουν εισιτήριο εισόδου.
   
2. όπου, όταν ανακοίνωνε εκ των προτέρων ότι θα βρισκόταν σε μια συγκεκριμένη συνοικία του Μπουένος Άιρες ή σε μια πόλη της επαρχίας, χιλιάδες άνθρωποι τον ακολουθούσαν για να περπατήσουν στη γειτονιά τους
   
3. όπου τον καλούσαν να εμφανιστεί σε διάφορες ειδησεογραφικές εκπομπές πολιτικού προσανατολισμού στο ραδιόφωνο, την τηλεόραση και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και έδινε εκτενείς συνεντεύξεις, εξηγώντας πάντα λεπτομερώς τα σχέδια δράσης του για την ανατροπή της κρίσης της Αργεντινής
   

Μια εκπληκτική παραλλαγή των "ρεσιτάλ" του περιελάμβανε τον Milei να δίνει οικονομικές διαλέξεις σε ένα δημόσιο πάρκο, προσελκύοντας αρκετές εκατοντάδες άτομα που τον άκουγαν να εξηγεί τις θεωρητικές αιτίες για τη δεινή θέση της Αργεντινής και το πρόγραμμά του για την αντιστροφή της.

Δεν αγόρασε ποτέ διαφήμιση στο ραδιόφωνο, την τηλεόραση ή το διαδίκτυο ούτε τοποθέτησε πινακίδες στους δρόμους, τα οποία αποτελούν το βούτυρο στο ψωμί των πολιτικών εκστρατειών της Λατινικής Αμερικής, ενώ οι κύριοι αντίπαλοί του ξόδεψαν το ισοδύναμο εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ σε αυτές τις μορφές διαφήμισης (παρατηρητές εκτιμούν ότι ο υποψήφιος της κυβέρνησης ξόδεψε το ισοδύναμο σχεδόν 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην εκστρατεία του -περίπου το 2% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της Αργεντινής- σε διαφήμιση και σε άμεσες πληρωμές και επιστροφές φόρων στους πολίτες, με τα κεφάλαια αυτά να προέρχονται από τα κρατικά ταμεία).

Ο Milei ξεκίνησε τη δημόσια καριέρα του ως πολιτιστικός αντεπαναστάτης το 2014 -μαζί με άλλους διακεκριμένους κοινωνικούς σχολιαστές της Αργεντινής- αλλά αποφάσισε να μπει στην πολιτική το 2021, προκειμένου να ηγηθεί των αλλαγών που υποστήριζε, εκλεγόμενος στην κάτω βουλή του Κογκρέσου στα τέλη του 2021. Η διαύγεια του μυαλού του του επέτρεψε να διατυπώσει ένα συνεκτικό μήνυμα που επηρέασε αρκετούς Αργεντινούς ώστε να του εμπιστευτούν την ανασυγκρότηση της χώρας τους. Η τρέχουσα κρίση στη χώρα αυτή οδήγησε ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού της Αργεντινής -κυρίως τους νεότερους- να εμπιστευτεί τις ιδέες της ελευθερίας, του καπιταλισμού και της προστασίας των πολιτών από το κράτος, οι οποίες βρήκαν την προσωποποίησή τους στη μορφή του Javier Milei.

Ο Milei υπονομεύει τα ίδια τα θεμέλια του σύγχρονου κράτους, καταργώντας την κεντρική τράπεζα και μειώνοντας σημαντικά το μέγεθος του κράτους της Αργεντινής. Αν καταφέρει να επιλύσει τις πολλαπλές κρίσεις της Αργεντινής και να επαναφέρει την ευημερία στη χώρα αυτή, θα έχει αποδείξει ότι η σύγχρονη κυρίαρχη πολιτική δομή είναι ανυπόφορη. Όλα αυτά θα βασιστούν αποκλειστικά στη δύναμη των ιδεών, που θα εκφραστούν με απόλυτη πεποίθηση και επαρκές πάθος.