Η αναπόφευκτη χρεοκοπία: Γιατί οι οικονομικές εκρήξεις εμπεριέχουν τους σπόρους της ίδιας τους της καταστροφής

 Ο επαναλαμβανόμενος κύκλος των οικονομικών ανόδων που ακολουθούνται από αναπόφευκτες πτώσεις παρέμεινε ένα αίνιγμα για γενιές παρατηρητών. Ενώ οι επικρατούσες Κεϋνσιανές και μονεταριστικές θεωρίες προτείνουν νομισματικές παρεμβάσεις για την εξομάλυνση αυτών των διακυμάνσεων, η Αυστριακή Σχολή προσφέρει μια συναρπαστική και εναλλακτική προοπτική. Η Αυστριακή θεωρία του επιχειρηματικού κύκλου παρέχει μια βαθιά κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι τεχνητά διογκωμένες εκρήξεις σπέρνουν τους σπόρους της ίδιας τους της καταστροφής. Η εμβάθυνση στο βάθος αυτής της θεωρίας φωτίζει την εγγενώς μη βιώσιμη φύση των οικονομικών ανόδων που οδηγούνται από τη διαθεσιμότητα φθηνών πιστώσεων και τον πληθωρισμό.

Ο πυρήνας της θεωρίας: Οι τεχνητές εκρήξεις οδηγούν σε χρεοκοπίες

Η Αυστριακή θεωρία του οικονομικού κύκλου υποστηρίζει ότι οι προσπάθειες τεχνητής μείωσης των επιτοκίων κάτω από τα φυσικά επίπεδα της αγοράς τροφοδοτούν μια μη βιώσιμη οικονομική άνθηση. Όταν η πληθωριστική πιστωτική επέκταση αναπόφευκτα επιβραδύνεται, η βιτρίνα της επίπλαστης ευημερίας ξεσκεπάζεται καθώς αποκαλύπτονται οι εκτεταμένες κακές επενδύσεις και τα λάθη που έγιναν κατά τη διάρκεια της άνθησης και πρέπει να διορθωθούν. Αυτή η φάση της ύφεσης λειτουργεί ως μια αναπόφευκτη περίοδος επώδυνης αλλά αναγκαίας αναπροσαρμογής και διόρθωσης της αγοράς.

Σε αντίθεση με τις επικρατούσες πεποιθήσεις ότι οι νομισματικές αρχές μπορούν να εξομαλύνουν επιτυχώς τους επιχειρηματικούς κύκλους μέσω παρεμβατικής πολιτικής, η Αυστριακή σχολή σκέψης αναγνωρίζει ότι τέτοιες προσπάθειες τόνωσης της ανάπτυξης είναι εγγενώς αντιπαραγωγικές και τελικά καταστροφικές. Οι πληθωριστικές εκρήξεις σπέρνουν αναπόφευκτα τους σπόρους της ίδιας τους της καταστροφής και της συστημικής κατάρρευσης. Φοβηθείτε τις ανόδους, όχι τις πτώσεις.

Πώς η πιστωτική επέκταση τροφοδοτεί την έκρηξη

Ο κύκλος αρχίζει όταν οι κεντρικές τράπεζες επιβάλλουν τεχνητά επιτόκια κάτω από το φυσικό επίπεδο της αγοράς, αποσυνδέοντας το κόστος των πιστώσεων από τις πραγματικές χρονικές προτιμήσεις των καταναλωτών και την πραγματική διαθεσιμότητα των πόρων. Τα τεχνητά χαμηλά επιτόκια παρέχουν ισχυρά κίνητρα για αυξημένες επενδυτικές δαπάνες και άκρως κερδοσκοπικό δανεισμό που τροφοδοτείται από την εύκολη πρόσβαση σε φθηνό χρέος. Έτσι, οι επιχειρήσεις παρακινούνται να ξεκινήσουν νέα έργα που κανονικά θα ήταν εντελώς ασύμφορα υπό λογικά υψηλότερο κόστος χρηματοδότησης. Αυτό το κύμα κακής επένδυσης που οδηγείται από την πληθωριστική δημιουργία πιστώσεων οδηγεί σε υπερεπέκταση σε διάφορους τομείς, ανεβάζοντας τις τιμές των περιουσιακών στοιχείων και τροφοδοτώντας περαιτέρω τη φρενίτιδα της νοοτροπίας της άνθησης.

Με αυτόν τον τρόπο, η αλλοίωση των επιτοκίων διαταράσσει βαθιά την κρίσιμη ισορροπία μεταξύ αποταμίευσης και επενδύσεων στην πραγματική οικονομία. Ο όγκος των επενδύσεων που χρηματοδοτούνται από τη δημιουργία πληθωριστικών πιστώσεων υπερβαίνει κατά πολύ τη διαθέσιμη δεξαμενή πραγματικών αποταμιεύσεων. Αυτό αφήνει την έκρηξη χωρίς σταθερά θεμέλια, καθώς ο νομισματικός πληθωρισμός δημιουργεί μια ψευδαίσθηση ευημερίας. Οι σπόροι της κατάρρευσης ριζώνουν αθόρυβα κάτω από την επιφάνεια κατά τη διάρκεια των ετών της άνθησης.

Κακή επένδυση και στρεβλά σήματα τιμών

Μια βασική διαπίστωση της Αυστριακής θεωρίας επικεντρώνεται στην κακή επένδυση που οφείλεται σε σοβαρά στρεβλά σήματα τιμών. Αυτή η τάση απεικονίζεται εύστοχα από τον Misesian μύθο του κατασκευαστή. Σε μια ανόθευτη ελεύθερη αγορά, ο κατασκευαστής θα εκτιμούσε αντικειμενικά την κερδοφορία των πιθανών κατασκευαστικών έργων με βάση τα επιτόκια της αγοράς. Τα υψηλά επιτόκια αντικατοπτρίζουν πραγματικά σπάνια κεφάλαια για μακροπρόθεσμες επενδύσεις, σηματοδοτώντας ότι μόνο τα πιο ουσιώδη, κερδοφόρα έργα θα πρέπει να ξεκινήσουν. Αυτή η πειθαρχημένη ανάλυση συνδέει τις επενδύσεις με τις πραγματικές απαιτήσεις των καταναλωτών, εξασφαλίζοντας την αποτελεσματική κατανομή των σπάνιων πόρων σε βιώσιμες προσπάθειες.

Με τεχνητά μειωμένα επιτόκια, ωστόσο, ο κατασκευαστής πιστεύει ότι το κεφάλαιο είναι άφθονο και δεν χρειάζεται να διατηρηθεί. Η ανάληψη πολλαπλών ταυτόχρονων, ιδιαίτερα φιλόδοξων έργων φαίνεται λογική δεδομένης της φθηνής πίστωσης. Ωστόσο, στην πραγματικότητα, το κεφάλαιο παραμένει εξίσου σπάνιο, σε αντίθεση με την ψευδαίσθηση του εύκολου χρήματος. Καθώς ξεκινούν οι εργασίες για μια πληθώρα επεκτατικών έργων ταυτόχρονα, αυτή η πραγματικότητα εκδηλώνεται όταν ο κατασκευαστής κυριολεκτικά ξεμένει από τούβλα, σκυρόδεμα και άλλα υλικά. Αυτή η παραβολή αντικατοπτρίζει τον τρόπο με τον οποίο οι πληθωριστικές εκρήξεις οδηγούν σε εκτεταμένες κακές επενδύσεις σε ολόκληρη την οικονομία, χρηματοδοτώντας αμέτρητα κερδοσκοπικά εγχειρήματα που βασίζονται απλώς στο στρεβλό σήμα τιμών της φτηνής πίστωσης και όχι στις πραγματικές απαιτήσεις των καταναλωτών και στη διαθεσιμότητα των πόρων.

Το σημείο καμπής: Όταν η ψευδαίσθηση συναντά την πραγματικότητα

Τελικά, η πιστωτική επέκταση που τροφοδοτεί την τεχνητή άνθηση επιβραδύνεται και τα επιτόκια επανέρχονται στα φυσικά επίπεδα που αντανακλούν την πραγματική έλλειψη πόρων. Η νομισματική ψευδαίσθηση εξαφανίζεται καθώς η ζοφερή οικονομική πραγματικότητα αναδύεται από τον λήθαργο. Οι επενδύσεις που δικαιολογούνται αποκλειστικά από το φθηνό χρήμα αρχίζουν να αποτυγχάνουν χωρίς το πληθωριστικό τους καύσιμο, αποκαλύπτοντας την υποκείμενη μη κερδοφορία τους. Οι κερδοσκοπικές φούσκες σκάνε καθώς οι προσδοκίες για ατελείωτη νομισματική επέκταση έρχονται αντιμέτωπες με την πραγματικότητα. Η οικονομία αρχίζει την καθυστερημένη ανάρρωσή της εκκαθαρίζοντας επιτέλους τις συσσωρευμένες στρεβλώσεις και υπερβολές που είχαν δημιουργηθεί κατά τη διάρκεια της άνθησης.

Επανεξετάστε τον κύριο κατασκευαστή, ο οποίος λανθασμένα ξεκίνησε πολλαπλά μεγαλεπήβολα έργα με βάση τα τεχνητά χαμηλά επιτόκια. Καθώς τα επιτόκια αυξάνονται και πάλι, σύντομα διαπιστώνει ότι τα επεκτατικά του οράματα δεν είναι πλέον οικονομικά βιώσιμα. Η ψευδαίσθηση των εύκολων κερδών καταρρέει καθώς τα θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη επιβεβαιώνονται εκ νέου. Ομοίως, η οικονομία ανακαλύπτει αμέτρητα ασύμφορα εγχειρήματα και λανθασμένες επενδύσεις που είχαν φανεί παραπλανητικά βιώσιμες υπό στρεβλές νομισματικές συνθήκες. Ο πύργος από τραπουλόχαρτα καταρρέει καθώς η πραγματικότητα εγκαθίσταται.

Η ύφεση: Αναγκαία και αναπόφευκτη

Σύμφωνα με την Αυστριακή θεωρία, η συστηματική ρευστοποίηση των μη ορθών επενδύσεων και των λαθών που έγιναν υπό την επίδραση της νομισματικής ψευδαίσθησης αποτελεί αναπόφευκτη διόρθωση. Το να κατηγορούμε τυφλά τη χρεοκοπία για την αποκάλυψη των υπερβολών της οικονομίας μοιάζει με το να κατηγορούμε το μεθύσι και όχι τη μέθη. Οι στρεβλώσεις της έκρηξης πρέπει να εκκαθαριστούν και τα λάθη να διορθωθούν.

Η προσπάθεια να αποτραπεί η ύφεση μέσω ανανεωμένων πληθωριστικών κινήτρων μοιάζει με την αποφυγή της νηφαλιότητας μετά από ένα ακατάσχετο μεθύσι. Η αναγκαία διόρθωση θα γίνει μόνο πιο σοβαρή αν αναβάλλεται συνεχώς και ενισχύεται από πρόσθετες στρεβλώσεις που διατηρούν τεχνητά στη ζωή θεμελιωδώς αβάσιμα εγχειρήματα. Η ύφεση χρησιμεύει ως η φυσική διορθωτική φάση, με στόχο την αποκατάσταση ενός θεμελίου υγιών οικονομικών αρχών μετά την προηγούμενη εποχή της λανθασμένης αισιοδοξίας που προκλήθηκε από την τεχνητή πιστωτική επέκταση.

Η ύφεση διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στην εξάλειψη των νομισματικών στρεβλώσεων με την αναπροσαρμογή των τιμών, το κλείσιμο ζημιογόνων επιχειρήσεων και την ανακατεύθυνση των σπαταλημένων πόρων σε τομείς που είναι πραγματικά ευθυγραμμισμένοι με τις απαιτήσεις των καταναλωτών αντί να κατανέμονται με βάση τον προσωρινό νομισματικό πληθωρισμό. Αυτή η επώδυνη αλλά αναγκαία διαδικασία ανοίγει το δρόμο για μια ισορροπημένη, βιώσιμη ανάπτυξη που βασίζεται σε ένα πλαίσιο πραγματικότητας και όχι σε δημοσιονομική μέθη και πληθωριστική κακή κατανομή.

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής συχνά χλευάζουν τις υφέσεις ως την πηγή των οικονομικών προβλημάτων και προσπαθούν να αναζωογονήσουν τεχνητά την οικονομία μέσω της αναζωπύρωσης του πληθωρισμού. Ωστόσο, σύμφωνα με την Αυστριακή θεωρία, η ύφεση είναι στην πραγματικότητα η λύση και όχι το ίδιο το πρόβλημα. Το πραγματικό πρόβλημα ήταν οι εκτεταμένες στρεβλώσεις και οι κακές επενδύσεις που προκλήθηκαν από την τεχνητή έκρηξη. Οι προσπάθειες για συνεχή διόγκωση των φουσκών μέσω της νομισματικής παρέμβασης απλώς επιδεινώνουν τα πράγματα σε τεράστιο βαθμό και φυτεύουν τους σπόρους για πολύ πιο χαοτικές κρίσεις στο μέλλον, όταν τελικά επιτραπεί στη διόρθωση να πάρει πλήρως τον δρόμο της.

Μαθήματα για το σήμερα

Η Αυστριακή θεωρία του οικονομικού κύκλου έχει αρκετές κρίσιμες συνέπειες που παραμένουν εξαιρετικά σημαντικές σήμερα. Πρώτον, αποκαλύπτει πώς οι πληθωριστικές εκρήξεις φυτεύουν τους σπόρους μελλοντικών πτωτικών κρίσεων, στρεβλώνοντας μαζικά τα επενδυτικά κίνητρα και τα σήματα τιμών σε ολόκληρη την οικονομία. Όταν τα επιτόκια μειώνονται τεχνητά, η κακή επένδυση εξαπλώνεται ταχύτατα σε όλους τους τομείς, ξεκινώντας μη βιώσιμα έργα που δεν έχουν πραγματική υποκείμενη κερδοφορία.

Δεύτερον, η θεωρία αποδεικνύει ότι η επακόλουθη ύφεση είναι αναπόφευκτη και προκύπτει άμεσα από τις στρεβλώσεις, τις κακές επενδύσεις και την υπερκατανάλωση που ενυπάρχουν στην προηγούμενη άνθηση. Η ύφεση είναι η αναγκαία διόρθωση της αγοράς στην τεχνητή άνθηση. Αυτό σημαίνει ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν μπορούν να αποτρέψουν τις υφέσεις αναζωπυρώνοντας τις υφέσεις με ακόμη περισσότερες πιστώσεις και κίνητρα, καθώς αυτό θα συσσωρεύσει νέες στρεβλώσεις πάνω στις παλιές.

Τρίτον, η θεωρία δείχνει ότι δεν υπάρχουν σύντομες διαδρομές γύρω από την ύφεση. Η εκκαθάριση των κακών επενδύσεων και η αναπροσαρμογή της παραγωγικής δομής είναι απαραίτητες για την αποκατάσταση της σταθερότητας και της βιώσιμης ανάπτυξης της οικονομίας. Ένα πρόσθετο κίνητρο δεν μπορεί να παρακάμψει αυτή την επώδυνη αλλά θεραπευτική διαδικασία.